Σύγκλιση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας στην ΠΕΠιερίας πραγματοποιήθηκε με θέμα «τον σχεδιασμό και τις δράσεις Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω χιονοπτώσεων – παγετού», και την αντιμετώπιση εκτάκτων καιρικών φαινομένων που αναμένετε να πλήξουν την ΠΙΕΡΙΑ κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου.

Ενόψει της χειμερινής περιόδου 2024 – 2025 μετά την πραγματοποίηση δια ζώσης, της τακτικής συνεδρίασης του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας υπό την προεδρία της Αντιπεριφερειάρχη Πιερίας, Σοφίας Μαυρίδου, που αφορά τον σχεδιασμό και τις δράσεις πολιτικής προστασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση κινδύνων λόγω χιονοπτώσεων – παγετού.

 

Στον εναρκτήριο χαιρετισμό της, η Αντιπεριφερειάρχης Πιερίας και Πρόεδρος του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας ΠΕ Πιερίας, Σοφία Μαυρίδου, τόνισε ότι στόχος της ΠΕ Πιερίας αλλά και όλων των επιχειρησιακά εμπλεκομένων φορέων και αυτή την περίοδο είναι να διαφυλαχθεί την ανθρώπινη ζωή από τις θεομηνίες που προβλέπεται να πλήξουν την Πιερία κατά την χειμερινή περίοδο 2024 – 2025. Η ετοιμότητα των φορέων βάση των επιμέρους σχεδιασμών τους, είναι ήδη σε αυξημένη επιχειρησιακή επιφυλακή, ώστε να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος στον συντονισμό τους για την – κατά το δυνατόν – αποσόβηση δυσάρεστων γεγονότων. Σημειώνεται μεθ’ επιτάσεως, από όλους τους τοπικούς φορείς ότι η συνεργασία έφερε τα καλύτερα αποτελέσματα στο παρελθόν όπως άλλωστε προσβλέπουν και για την φετινή χειμερινή περίοδο.

 

Όλοι οι επιχειρησιακά παριστάμενοι φορείς, εξέφρασαν την επιχειρησιακή τους ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των φαινομένων, σύμφωνα με τα αντίστοιχα σχέδια δράσεων αντιμετώπισης των έκτακτων καιρικών φαινομένων καθώς και την δεδηλωμένη συνεργασία τους με την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας και κατά την χειμερινή περίοδο 2024 – 2025.

 

Σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων από χιονοπτώσεις και παγετό, από την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας

Τα έντονα καιρικά φαινόμενα που εκδηλώνονται με την μορφή Χιονόπτωσης – Χιονοθύελλας, Παγετού και Δριμέως Ψύχους είναι φαινόμενα που εντάσσονται στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών και δύναται να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην καθημερινή ζωή των κατοίκων των πόλεων και της υπαίθρου. Οι κύριες κατά κανόνα επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν από τα παραπάνω φαινόμενα σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο «Ξενοκράτης» (ΥΑ 1299/7-4-2003 - ΦΕΚ 423Β/2003) είναι επιπτώσεις στην υγεία ανθρώπων και ζώων, επιπτώσεις σε γεωργία και κτηνοτροφία, διακοπή συγκοινωνιών, αποκλεισμοί περιοχών, εγκλωβισμός ατόμων, υλικές ζημιές, τραυματισμός και θάνατος πολιτών.

o Σύνταξη σχεδίου δράσεων της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών, σύμφωνα με την 2η Έκδοση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης /Βραχείας Διαχείρισης  των Συνεπειών από την Εκδήλωση Χιονοπτώσεων και Παγετού με την κωδική ονομασία «ΒΟΡΕΑΣ 2» στα πλαίσια του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη “ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ”,

 

Πιο συγκεκριμένα, η αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και η διαχείριση των συνεπειών λόγω χιονοπτώσεων και παγετού επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στις παρακάτω δράσεις: 

✓ Ενημέρωση κοινού και παροχή οδηγιών για ενδεχόμενους κινδύνους από χιονοπτώσεις και παγετό. 

✓ Έρευνα και διάσωση ατόμων που η ζωή τους έχει περιέλθει σε κίνδυνο από την εκδήλωση χιονοπτώσεων και παγετού 

✓ Απεγκλωβισμός και διάσωση οδηγών και επιβατών στο οδικό δίκτυο της χώρας εξ αιτίας χιονόπτωσης ή παγετού. 

✓ Απεγκλωβισμός και διάσωση επιβατών και εργαζομένων στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας εξ αιτίας χιονόπτωσης ή παγετού 

✓ Αντιμετώπιση περιστατικών υγείας σε περιοχές όπου έχει διακοπεί η κυκλοφορία στο οδικό δίκτυο λόγω χιονοπτώσεων και παγετού. 

✓ Αποκατάσταση βλαβών σε δίκτυα κοινής ωφέλειας λόγω χιονοπτώσεων και παγετού. 

 

Στο πλαίσιο της εφαρμογής του Προγράμματος «Καλλικράτης» (Ν.3852/2010, ΦΕΚ 87/Α΄/2010, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί και ισχύει), και λόγω της βαρύτητας που έχει η αντιμετώπιση προβλημάτων από χιονοπτώσεις και παγετό στο οδικό δίκτυο της χώρας και προς αποφυγή συγχύσεων, κρίνεται απαραίτητη η ιδιαίτερη αναφορά στον προσδιορισμό των ρόλων και αρμοδιοτήτων των φορέων που εμπλέκονται, οι Περιφέρειες έχουν αρμοδιότητες που συνδέονται με: 

 

✓ την ετοιμότητα φορέων χειμερινής συντήρησης για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων από χιονοπτώσεις και παγετό στο οδικό δίκτυο, ενόψει της χειμερινής περιόδου 

✓ τη συνεργασία των φορέων στην από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων από χιονοπτώσεις και παγετό στο οδικό δίκτυο, για την αποφυγή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης 

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από χιονοπτώσεις και παγετό (αποκλεισμός δρόμων, ακινητοποίηση οχημάτων, κλπ), οι φορείς που έχουν την αρμοδιότητα συντήρησης και λειτουργίας του οδικού δικτύου της ΠΕ Πιερίας, προγραμματίζουν έργα και δράσεις οι οποίες εμπίπτουν στην έννοια της συντήρησης και λειτουργίας του οδικού δικτύου και αναφέρονται ως χειμερινή συντήρηση. 

Η χειμερινή συντήρηση αφορά στις απαιτούμενες εργασίες για την αντιμετώπιση του πάγου και την απομάκρυνση του χιονιού από το οδόστρωμα του οδικού δικτύου. 

Βασικός στόχος των ανωτέρω έργων και δράσεων είναι, στο μέτρο του εφικτού, η ασφαλής κυκλοφορία στο οδικό δίκτυο και ο περιορισμός στο ελάχιστο των καθυστερήσεων και των ατυχημάτων που οφείλονται στις χιονοπτώσεις και παγετό. 

Τα ανωτέρω, δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των έργων και δράσεων Πολιτικής Προστασίας. Ωστόσο η ένταση και η έκταση των φαινομένων και η δυσκολία συντονισμού των φορέων στην από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων από χιονοπτώσεις και παγετό στο οδικό δίκτυο ενδέχεται να οδηγήσει σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Πολιτικής Προστασίας. 

Το γεγονός αυτό καθιστά σκόπιμο να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στα έργα και δράσεις που υλοποιούνται από τους φορείς χειμερινής συντήρησης του οδικού δικτύου της χώρας, στις αρμοδιότητές τους, καθώς και στον αντίστοιχο σχεδιασμό τους. 

Εν συνεχεία και έχοντας υπ’ όψη ότι, η ένταση και η έκταση των φαινομένων, μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, έχει βαρύνουσα σημασία η παροχή συντονιστικών οδηγιών προς τους φορείς χειμερινής συντήρησης αναφορικά με τον συντονισμό και τη συνέργια με τους φορείς αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών (ΕΛ.ΑΣ., Π.Σ, κλπ) σε ειδικότερες δράσεις για την από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων λόγω χιονοπτώσεων και παγετού στο οδικό δίκτυο της ΠΕ Πιερίας.

 

 

Στο πλαίσιο αυτό οι Προϊστάμενοι των υπηρεσιών της Περιφέρειας / Περιφερειακής Ενότητας (Διευθύνσεις Τεχνικών Έργων, κλπ.) που είναι αρμόδιοι για την αντιμετώπιση προβλημάτων εξαιτίας χιονοπτώσεων και παγετού στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας της Περιφέρειας / Περιφερειακής Ενότητας και προχωρούν πριν την έναρξη της χειμερινής περιόδου:

 

1. Στην επίλυση προβλημάτων που αφορούν την έγκαιρη προμήθεια και αποθήκευση άλατος, όπως επίσης και την προληπτική συντήρηση μηχανημάτων αποχιονισμού και διασποράς άλατος. 

2. Στην ολοκλήρωση του σχεδιασμού έργων και δράσεων χειμερινής συντήρησης του οδικού δικτύου. 

3. Στην ολοκλήρωση των διαδικασιών προγραμματισμένων μισθώσεων ιδιωτικών μέσων κλπ., όπου αυτό απαιτείται, με βάση το σχεδιασμό. 

4. Στην κατανομή του διαθέσιμου προσωπικού ανά εργοτάξιο αποχιονισμού και στην έκδοση προγράμματος επιφυλακής καθώς και προγράμματος κυκλικής εργασίας (σε εικοσιτετράωρη βάση) των υπαλλήλων τους. 

5. Στον ορισμό υπευθύνων ανά οδικό άξονα και περιοχή ευθύνης, καθώς και υπευθύνων οργάνωσης και λειτουργίας των απαραίτητων εγκαταστάσεων (εργοτάξια, αποθήκες άλατος, κλπ) για το έργο του αποχιονισμού. 

6. Στην έκδοση οδηγιών για την υλοποίηση των προβλεπομένων δράσεων και την ασφάλεια του προσωπικού επέμβασης και μέσων, έτσι ώστε να μην δημιουργείται κίνδυνος ή ζημία, με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν εκδοθεί από την κεντρική διοίκηση. 

7. Στην ιεράρχιση των οδικών αξόνων ως προς την επέμβαση σε περιπτώσεις αδυναμίας συνολικής αντιμετώπισης προβλημάτων λόγω εκτεταμένων χιονοπτώσεων και παγετού. 

8. Στην ολοκλήρωση των διαδικασιών προγραμματισμένης μίσθωσης γερανοφόρων ρυμουλκών μηχανημάτων, ή άλλων μηχανημάτων που κρίνονται καταλληλότερα, όπου και εάν αυτό απαιτείται, για την απομάκρυνση ακινητοποιημένων οχημάτων εξ αιτίας χιονόπτωσης ή παγετού, που εμποδίζουν το έργο του αποχιονισμού επί του οδικού δικτύου ευθύνης της Περιφέρειας / Περιφερειακής Ενότητας. 

 

Νοείται ότι σε περιπτώσεις που προκύψουν έκτακτες ανάγκες πολιτικής προστασίας λόγω χιονοπτώσεων και παγετού οι Προϊστάμενοι των αρμόδιων υπηρεσιών των ΟΤΑ (α’ & β’ βαθμού), που είναι αρμόδιοι για την αντιμετώπιση προβλημάτων εξαιτίας χιονοπτώσεων και παγετού στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας τους, συνεργάζονται μεταξύ τους για την αντιμετώπισή τους (ενεργοποίηση μνημονίων συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς για εξεύρεση επιπλέον πόρων, συνδρομή σε έρευνα και διάσωση, κλπ).

Η κινητοποίηση των αρμοδίων υπηρεσιών χειμερινής συντήρησης των Δήμων, κατόπιν σχετικού αιτήματος για την υποστήριξη φορέων (Π.Σ., ΕΚΑΒ, ΔΕΔΔΗΕ, κλπ) που επιχειρούν για διάσωση και απεγκλωβισμό ατόμων, παροχή ιατρικής βοήθειας, αποκατάσταση βλαβών, κλπ., θα πρέπει να γίνεται για λόγους συντονισμού από το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας του οικείου φορέα και να εξετάζεται κατά προτεραιότητα.

 

Τονίζεται ότι στο πλαίσιο αυτό, οι δράσεις που συνδέονται με την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών λόγω χιονοπτώσεων και παγετού κατά κύριο λόγο επικεντρώνονται εκτός των ανωτέρω που αναφέρθηκαν και τα κάτωθι: 

✓ Συνεργασία με τους Δήμους της Πιερίας, το ΕΚΑΒ και όλους τους απαιτούμενους επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς για την στέγαση / περίθαλψη των ατόμων που θα απεγκλωβιστούν καθώς και για την διευκόλυνσή τους για ασφαλή επιστροφή στις εστίες τους. 

✓ Ιδιαίτερη μνεία λαμβάνεται για τους άστεγους αλλά και για όλους τους πολίτες που ανήκουν σε ιατρικά ευαίσθητες ομάδες, μέσω των ΟΤΑ Α’ βαθμού, για την ασφαλή διαβίωσή τους τουλάχιστον κατά την διάρκεια της επικράτησης των έντονων καιρικών φαινομένων αλλά και την φροντίδα για την εξασφάλιση της απαιτούμενης ιατρικής περίθαλψης.

 

Οι ανωτέρω δράσεις αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών και προϋπόθεση για την υλοποίησή τους είναι η συνέργεια, η συνεργασία και η αποτελεσματική διαλειτουργικότητα των εμπλεκομένων Φορέων σε όλα τα επίπεδα Διοίκησης.

 

Γενικά Συμπεράσματα:

Σε περιπτώσεις που το δυναμικό και τα μέσα που έχει άμεσα διαθέσιμα η Περιφέρεια, ή δύναται να εξασφαλίσει μέσω μνημονίου συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς, δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση εν εξελίξει καταστροφών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης λόγω χιονοπτώσεων και παγετού, δύναται να αιτηθεί μέσω του ΚΕΠΠ/ΕΣΚΕ συνδρομή από άλλους φορείς (Ένοπλες Δυνάμεις, κλπ). 

Νοείται ότι αιτήματα των αρμόδιων υπηρεσιών χειμερινής συντήρησης των Περιφερειών ή των Περιφερειακών Ενοτήτων (Διευθύνουσες Υπηρεσίες), για την πέρα των προβλεπομένων από το σχεδιασμό τους κάλυψη αναγκών σε υλικά και μέσα για τον αποχιονισμό και την αντιμετώπιση παγετού στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς τους, απευθύνονται στις οριζόμενες «Προϊστάμενες Αρχές» ή «Εποπτεύουσες Αρχές» σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την εκτέλεση δημοσίων έργων.

Ειδικότερα, η ενημέρωση των αγροτών και κτηνοτρόφων σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας για την προστασία γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεών τους, με βάση τα Έκτακτα Δελτία Επιδείνωσης Καιρού (ΕΔΕΚ) και τα Έκτακτα Δελτία Πρόγνωσης Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων (ΕΔΠΕΚΦ), που εκδίδονται από την ΕΜΥ καθώς και τις τοπικές ιδιαιτερότητες, γίνεται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειών και Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας / Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας.

 

Όσον αφορά τις εθελοντικές οργανώσεις που είναι ενταγμένες στο μητρώο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας διέπονται από τα προβλεπόμενα στο Ν.3013/2002 και σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών λόγω χιονοπτώσεων και παγετού, όπως αυτές αναφέρονται στην παράγραφο 7 του παρόντος, μπορούν να αναλαμβάνουν δράσεις πολιτικής προστασίας προς υποβοήθηση του έργου των Περιφερειών και των Δήμων. 

Ο συντονισμός των εθελοντικών ομάδων που αναλαμβάνουν δράσεις, βάσει αποφάσεων του ΣΟΠΠ, γίνεται από τη Δ/νση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας, ή από το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας της οικείας Περιφερειακής Ενότητας.

Σε ότι αφορά θέματα ασφαλιστικής κάλυψης και αστικής ευθύνης των Εθελοντικών Οργανώσεων Πολιτικής Προστασίας40, αναφορικά με την εφαρμογή του άρθρου 118 (14Ι) του Ν. 4249/2014 (ΦΕΚ 73 Α΄), το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) γνωμοδότησε ότι: Η διάταξη του άρθρου 118 (14Ι) του Ν. 4249/2014 (ΦΕΚ 73 Α΄) έχει άμεση νομική ισχύ για τους ήδη ενταγμένους εθελοντές, ως προς την ασφαλιστική κάλυψη και την αστική ευθύνη αυτών.

 

Υπενθυμίζεται ότι, θέματα τα οποία αφορούν την ετοιμότητα των Υγειονομικών Μονάδων του Δημοσίου, για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών λόγω πλημμυρών ρυθμίζονται από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (Ε.Κ.ΕΠ.Υ.) του Υπουργείου Υγείας (Ν. 3370/2005, Ν.3527/2007). Όλοι οι φορείς που είναι υπεύθυνοι για την λειτουργία υποδομών και υπηρεσιών κρίσιμων για το έργο της αντιμετώπισης και αποκατάστασης λόγω χιονοπτώσεων και παγετού θα πρέπει να έχουν έγκαιρα λάβει μέτρα προστασίας των εγκαταστάσεών τους, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία τους. Οι λοιποί τοπικοί φορείς (ΔΕΥΑΚ, Δ.Ε.Η. / ΔΕΔΔΗΕ, Ο.Τ.Ε., ΟΣΕ / ΤΡΑΙΝΟΣΕ, κλπ) παρακαλούνται να προχωρήσουν, δια των αρμοδίων Υπηρεσιών τους, σε άμεσο έλεγχο όλων των δικτύων αρμοδιότητάς τους, κατά προτεραιότητα σε περιοχές που θεωρούνται επικίνδυνες για πρόκληση ζημιών από χιονοπτώσεις και παγετό και να αποκαταστήσουν άμεσα τυχόν δυσλειτουργίες τους, αλλά και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας των εγκαταστάσεών τους από πιθανές ζημιές που θα προκληθούν.

Κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι ο ρόλος της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας συνδέεται κυρίως και με τον συντονισμό των δράσεων όλων των τοπικών φορέων που εμπλέκονται εκ του θεσμικού πλαισίου με ευθύνες και υποχρεώσεις στην αντιμετώπιση κινδύνων από φαινόμενα (χιονοπτώσεις, παγετό), με το συντονισμό της διοίκησης για την άμεση ανταπόκριση σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών που προέρχονται από χιονοπτώσεις - παγετό, καθώς και για τη διαχείριση των συνεπειών που ενδέχεται να προκληθούν. 

Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να τονίσουμε την αγαστή συνεργασία της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας, με όλους τους Δήμους αλλά και τους επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς, που συνδράμουν με όλες τις δυνάμεις τους (ανθρώπινο δυναμικό και μέσα) για την αντιμετώπιση κάθε έκτακτης κατάστασης, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί ώστε να προστατευτεί η ανθρώπινη ζωή καθώς και η εξασφάλιση της ακεραιτότητας της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας.

Σημειώνεται ότι ανάλογα με το επίπεδο κλιμάκωσης των επιχειρήσεων δύναται να τροποποιηθεί το εκάστοτε σχέδιο δράσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων (αυξάνοντας για παράδειγμα το επίπεδο ετοιμότητας ή την εμπλοκή περισσότερων επιχειρησιακών πόρων) όταν αυτό απαιτηθεί βάσει της αξιολόγησης των νεότερων δεδομένων που αφορούν στις επιπτώσεις του καταστροφικού φαινομένου και προβαίνουν σε ανάλογες ενέργειες αρμοδιότητάς τους. Κριτήρια κλιμάκωσης θεωρούνται: (α) η αδυναμία αντιμετώπισης της καταστροφής από το κατώτερο διοικητικό επίπεδο λόγω ανεπάρκειας διατιθέμενων πόρων, (β) η έκταση της καταστροφής, και (γ) το μέγεθος των απωλειών ή ζημιών (ένταση της καταστροφής). 

Ευχόμενοι για μια χειμερινή περίοδο, κατά την οποία δεν θα έχουμε καταγραφή και αντιμετώπιση έκτακτων, ακραίων και παρατεταμένων καιρικών φαινομένων / θεομηνιών, παραμένουμε σε επιχειρησιακή ετοιμότητα και έτοιμοι για την παροχή κάθε δυνατής βοήθειας και συνεργασίας.