Παγκόσμιος νομισματικός πόλεμος

Παρά τις συχνά βαρύγδουπες δηλώσεις για το «θάνατο του δολαρίου» και του ευρώ, η πραγματική νομισματική ισορροπία παραμένει αμετάβλητη. Ωστόσο, αν κάποιο «παγκόσμιο» νόμισμα εξαφανιστεί από τον χάρτη, αυτό μπορεί να είναι μόνο το ευρώ και όχι το δολάριο. Στο μεταξύ όμως, δυναμική εμφάνιση κάνουν και άλλα νομίσματα.

Η παγκόσμια νομισματική ισορροπία δεν έχει αλλάξει εδώ και δεκαετίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό στην αγορά συναλλάγματος, έχει το αμερικανικό δολάριο, τη δεύτερη θέση έχει το ευρώ (ο διάδοχος του γερμανικού μάρκου και του γαλλικού φράγκου), την τρίτη θέση καταλαμβάνει το ιαπωνικό γιέν. Την τέταρτη και την πέμπτη θέση μοιράζονται το ελβετικό φράγκο και η βρετανική λίρα στερλίνα.

 

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών, το ντουέτο των νομισματικών κυρίαρχων έχει υποστεί αρκετά και επώδυνα χτυπήματα. Καταρχάς, η εμπιστοσύνη στη σταθερότητα του δολαρίου έχει υπονομευθεί το 2008, μετά την κρίση στην αγορά ακινήτων και την πτώχευση δύο εταιρειών από τις μεγαλύτερες στον κόσμο: Της Lehman Brothers και της AIG. Από την άλλη, το ευρώ, στο οποίο είχαν εναποθέσει μεγάλες ελπίδες και προσδοκίες, είναι πολύ δύσκολο να παρουσιαστεί σήμερα ως ο ασφαλής νομισματικός παράδεισος. Και αυτό, εξαιτίας της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, οι οικονομίες των οποίων δεν άντεξαν το τόσο «σκληρό» νόμισμα.

Παράλληλα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μερικά, ακόμα αρκετά μέτρια σε ισχύ νομίσματα, απαίτησαν δικαιώματα στην παγκόσμια συναλλαγματική πίτα. Ο πιο σοβαρός διεκδικητής του νομισματικού Ολύμπου, είναι το κινεζικό γιουάν, χωρίς να υστερούν στην προσπάθεια αναρρίχησης, τα υπόλοιπα νομίσματα των χωρών της ομάδας BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική), όπως η ινδική ρουπία, το ρώσικο ρούβλι και το ρεάλ Βραζιλίας.

Μεταξύ των επενδυτών στην αγορά συναλλάγματος, εδώ και πολλά χρόνια συζητείται το θέμα της δυνατότητας μεσοπρόθεσμης νομισματικής πρόβλεψης (δηλαδή για τα επόμενα 5 χρόνια) σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, παρά τις συχνά βαρύγδουπες ανακοινώσεις για το «θάνατο του δολαρίου» ή της λογικής που παρουσιάζει ως «αδιέξοδη» την προοπτική του ευρώ, η πραγματική νομισματική ισορροπία παραμένει αμετάβλητη. Αυτό σημαίνει ότι, παρά τις ηχηρές δηλώσεις, οι εκτιμήσεις αυτές είναι μόνο λόγια και οι επενδυτές, δεν βιάζονται να μετατρέψουν τα χαρτοφυλάκιά τους που είναι σε δολάριο, σε κάποιο άλλο νόμισμα, για παράδειγμα σε γιουάν. Υπάρχουν και πολλές απόψεις, σχετικά με τις προοπτικές του κάθε νομίσματος σε περιόδους αναταραχής, σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα, αλλά η κυρίαρχη στρατηγική παραμένει επιφυλακτική και με συντηρητική προσέγγιση: Να κρατάει ο επενδυτής τα χρήματά του σε «δοκιμασμένα» νομίσματα. Δηλαδή, σε δολάρια, ευρώ και γιέν .

Αξιόπιστα και αναξιόπιστα νομίσματα

Οι παίκτες αξιολογούν τα νομίσματα με τρία βασικά κριτήρια: Την επιρροή, τη σταθερότητα και την προοπτική. Τα νομίσματα, όπως προαναφέρθηκε, κατατάσσονται (σε φθίνουσα τάξη ως προς τη διεθνή επιρροή τους) ως εξής: Αμερικανικό δολάριο, ευρώ, γιέν, ελβετικό φράγκο, βρετανική λίρα στερλίνα. Τα πιο σταθερά νομίσματα σήμερα είναι (κατά φθίνουσα σειρά αξιοπιστίας): Το ιαπωνικό γιέν, το δολάριο Χονγκ Κονγκ, το κινέζικο γιουάν, το αμερικανικό δολάριο, το δολάριο Σιγκαπούρης, το ελβετικό φράγκο, το ρώσικο ρούβλι, το νοτιοκορεατικό γουόν, η ινδική ρουπία, το ισραηλινό νέο σέκελ.

Όσον αφορά στα νομίσματα με προοπτική, αυτά είναι, πρώτα απ’ όλα, τα «μικρά» νομίσματα. Οι συναλλαγματικές μονάδες που είναι λιγότερο εξαρτώμενες με τους απόλυτους νομισματικούς ηγέτες και, ως εκ τούτου, είναι νομίσματα λιγότερο ευάλωτα από τα «μεγαλύτερα». Τα νομίσματα αυτά, επιτρέπουν στις κυβερνήσεις των χωρών που κυκλοφορούν, να ασκούν τη δική τους νομισματική πολιτική, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις ορέξεις των άλλων. Σύμφωνα με τα κριτήρια αυτά, τα νομίσματα που ξεχωρίζουν είναι η σουηδική κορώνα, το ελβετικό φράγκο, το καναδικό δολάριο, το δολάριο Χονγκ Κονγκ, το αυστραλέζικο δολάριο, το νεοζηλανδικό δολάριο και άλλα.

Αν συγκρίνουμε την πρώτη και τη δεύτερη λίστες, έχουμε τον κατάλογο με τα πιο «ρευστοποιήσιμα» και την ίδια στιγμή, τα πιο αξιόπιστα νομίσματα: Το γιέν, το γιουάν, το αμερικανικό δολάριο και το ελβετικό φράγκο. Αυτά είναι τα νομίσματα τα οποία έχουν σαν αποθεματικό οι περισσότεροι επενδυτές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Και αν συνδυάσουμε και τους τρεις καταλόγους, τότε μένει μόνο ένα νόμισμα: Το ελβετικό φράγκο. Αλλά το νόμισμα του κράτους που είναι «παγκόσμιο θησαυροφυλάκιο», δεν μπορεί να πάρει τη θέση του αμερικάνικου δολαρίου. Η κυκλοφορία του νομίσματος της συνομοσπονδίας των καντονίων στις Άλπεις, περιορίζεται από τις δυνατότητες της ελβετικής οικονομίας. Επιπλέον, η συναλλαγματική ισοτιμία του ελβετικού φράγκου είναι σήμερα τεχνητά συνδεδεμένη με το ευρώ. Αν βέβαια, πιστέψουμε τις δηλώσεις των αρχών της χώρας, αυτό είναι ένα προσωρινό μέτρο. Αλλά το φράγκο, αποτελεί τον τέλειο αντικαταστάτη του ευρώ, στο χαρτοφυλάκιο οποιουδήποτε επενδυτή.

Το ρούβλι επανέρχεται δριμύτερο

Μια ξεχωριστή περίπτωση, αποτελεί το ρωσικό ρούβλι. Για το νόμισμα της ευρασιατικής υπερδύναμης, οι απόψεις διίστανται. Πολλές οι διαμάχες και οι απόψεις για τις δυνατότητες του ρουβλιού και αρκετά συχνά, αντιφατικές. Σημαντικές επενδυτικές εταιρείες και τράπεζες, ιδίως κρατικές, συνιστούν την αγορά ρουβλιών. Αλλά δεν νομίζω ότι το ρούβλι έχει τη «δική του προσωπικότητα» και ότι μπορεί να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα, χωρίς τη συσχέτιση του με τη πορεία της αγοράς. Το ρούβλι είναι σφικτά συνδεδεμένο με τις διεθνείς αγορές, κυρίως των πρώτων υλών και κατά συνέπεια, με το αμερικανικό δολάριο. Το ρούβλι, θα κερδίσει «πόντους» σε δύο περιπτώσεις. Είτε με την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, ή με την υποτίμηση του αμερικανικού δολαρίου, του ευρώ και άλλων βασικών νομισμάτων. Την πρώτη, νομίζω, ότι σήμερα κανείς πια δεν την πιστεύει. Στη δεύτερη περίπτωση, όπως φαίνεται στην πράξη, η κυβέρνησή μας δεν υστερεί στην υποτίμηση του ρουβλιού, που συμβαίνει τόσο απέναντι στο αμερικανικό δολάριο, όσο και στο ευρώ.

Και το πιο σημαντικό. Σήμερα, για την ρωσική κυβέρνηση, εν όψει της αδυναμίας των χρηματοπιστωτικών αγορών και του ολοκληρωμένου προγράμματος του ομοσπονδιακού δανεισμού, η υποτίμηση του ρουβλιού είναι ένας μπαλαντέρ. Που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση τόσο του ομοσπονδιακού ελλείμματος, όσο και των ελλειμμάτων του συνταξιοδοτικού ταμείου. Έτσι, τι παιχνίδι μπορεί να γίνει με το ρούβλι; Να μας το προσφέρουνε, να ξοδεύουμε σε ρούβλια και μετά να δανειζόμαστε, πάλι… σε ρούβλια!

Το μέλλον του δολαρίου

Και να μην ξεχνάμε, ότι το μεγαλύτερο ειδικό βάρος στο παγκόσμιο σύστημα πληρωμών έχει το δολάριο των ΗΠΑ. Οι αμερικάνικες επενδύσεις βρίσκονται παντού, σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου. Δηλαδή, οι Ηνωμένες Πολιτείες αγοράζουν τις μεγαλύτερες ποσότητες αγαθών και υπηρεσιών στον κόσμο. Σε κάθε περίπτωση, το αμερικανικό νόμισμα θα παίζει κυρίαρχο ρόλο στον κόσμο των νομισματικών υπερδυνάμεων για μεγάλο ακόμα χρονικό διάστημα. Το νόμισμα της Κίνας, θα είναι επίσης ισχυρό στην αγορά, μαζί με το δολάριο των ΗΠΑ, λόγω της μεγάλης επίδρασης της χώρας στην παγκόσμια οικονομία.

Σε περιόδους αβεβαιότητας, οι επενδυτές προτιμούν τα ισχυρότερα και τα πιο ρευστοποιήσιμα νομίσματα. Έτσι, εν κατακλείδι, ένα καλό χαρτοφυλάκιο περιλαμβάνει σήμερα τα εξής νομίσματα (σε φθίνουσα σειρά μεριδίου στο χαρτοφυλάκιο): ελβετικό φράγκο, αμερικανικό δολάριο και κινεζικό γιουάν.