Η σκυτάλη στις πόλεις

Πραγματοποιήθηκε στις 29/5/2019 το 2^ο Συνέδριο της Ναυτεμπορικής για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη σε ξενοδοχείο της Αθήνας, με τίτλο «Η σκυτάλη στις πόλεις». Ήταν μια πολλή ενδιαφέρουσα ημέρα, η οποία εστιάσθηκε στην ΕΚΕ, στην Βιώσιμη ανάπτυξη και τις πόλεις.

Στο site της CSR Hellas (Corporate Social Responsibility-Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, www.csrhellas.net) εντοπίζουμε: Η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), είναι μια δυναμική έννοια η οποία εξελίσσεται συνεχώς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της ανανεωμένης στρατηγικής της για την ΕΚΕ που δημοσιοποίησε το 2011, την ορίζει ως «η ευθύνη των επιχειρήσεων για την επίδραση που έχουν στην κοινωνία».

Δέκα χρόνια νωρίτερα, το 2001, στην Πράσινη Βίβλο που αποτέλεσε την πρώτη ανακοίνωση της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΕΚΕ, την όριζε αναλυτικότερα ως “η έννοια σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη”. Μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια αλλά και σε όσα έχουν ακολουθήσει έχουν σημειωθεί πολλές αλλαγές τόσο στις οικονομικές, όσο και στις κοινωνικές συνθήκες με αποτέλεσμα θέματα και αντιλήψεις, επιχειρήσεων και κοινωνιών να έχουν διαφοροποιηθεί.

Βιβλιογραφικά συναντούμε πλήθος ορισμών σχετικά με την ΕΚΕ καθώς σε κάθε γεωγραφική περιοχή ανά τον κόσμο υπάρχει διαφορετική κουλτούρα, διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης, διαφορετική ιστορική διαδρομή ενώ οι επιχειρήσεις λειτουργούν σε διαφορετικούς κλάδους.

Ανεξάρτητα από την προέλευσή τους η ΕΚΕ ενσωματώνει ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά: Aυτοδέσμευση των ίδιων των επιχειρήσεων, Διάρκεια Και Συνέχεια Στην Εφαρμογή Της, Συσχέτιση Με Κοινωνικά, Περιβαλλοντικά Και Εντέλει Οικονομικά Θέματα, Συμπερίληψη Τόσο Του Εσωτερικού όσο και του Εξωτερικού Περιβάλλοντος της Επιχείρησης, Αλληλοτροφοδότηση Με Το Στρατηγικό Επιχειρηματικό Μοντέλο & Διασύνδεση με τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της Επιχείρησης με υπεύθυνο τρόπο

Η έννοια της ΕΚΕ περικλείει την ευθύνη κάθε επιχείρησης ή οργανισμού απέναντι στα ενδιαφερόμενα μέρη τα οποία επηρεάζει ή επηρεάζεται από αυτά μέσα από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Και στην Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια εντοπίζουμε: Ο όρος Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αναφέρεται στις ενέργειες των επιχειρήσεων που αποσκοπούν στην συμβολή αντιμετώπισης περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων. Συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις αποτελούν οντότητες οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται, επηρεάζοντας και επηρεαζόμενες από τα δεδομένα της εποχής και του χώρου δράσης τους. Οφείλουν επομένως να αναγνωρίζουν την ευθύνη που τους αναλογεί, απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον. Να σέβονται δηλαδή τις αρχές και τις αξίες που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό μας (τον σεβασμό προς τον άνθρωπο - την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την παροχή ίσων ευκαιριών, τον σεβασμό στο περιβάλλον που κληρονομήσαμε και την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής).

«είναι», «ορίζει», «ενσωματώνει», «περικλείει», «αναφέρεται» αλλά πουθενά δεν εντοπίσαμε το «γιατί» μια επιχείρηση που σκοπό της έχει την μεγιστοποίηση των κερδών, αν βρίσκεται στα πλαίσια της Ιδιωτικής Οικονομικής, ασχολείται με αυτήν.

Ίσως διότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αναπτύχθηκε σε περιόδους μεγάλης ρευστότητας των μετόχων, που «έπαιζαν» στο χρηματιστήριο, και η ΕΚΕ αναπτύχθηκε για να προσφέρει κίνητρα στους μετόχους (ΟΧΙ στους πελάτες, ΟΥΤΕ στην κοινωνία …) για να κρατήσουν τις μετοχές τους, και να σταθεροποιηθεί η τιμή της μετοχής και της αξίας της επιχείρησης. Τα κίνητρα ήταν προνόμια για τους μετόχους.

Όταν επισημάνθηκε ότι αυτά τα κίνητρα προς τους συγκεκριμένους μετόχους, δημιουργούσαν καλή εικόνα της επιχείρησης, ακόμα και στους πιθανούς πελάτες, και αύξαναν την κερδοφορία, ή γενικότερα επέτρεπαν την επιτευξη ων στόχων της επιχείρησης επεκτάθηκε και προς πελάτες και πιθανούς πελάτες, δηλαδή προς όλη (σχεδόν … ή μόνο προς πιθανούς πελάτες, ή ακόμα μόνο προς υπαλλήλους?) την κοινωνία. Το «γιατί» λοιπόν μοιάζει ότι είναι η έμμεση αύξηση της κερδοφορίας της επιχείρησης ή έστω η επίτευξη των στόχων της επιχείρησης της Ιδιωτικής Οικονομικής, οι οποίοι στόχοι στην Ιδιωτική Οικονομική συμπίπτουν με κερδοφορία, ακόμα και αν δεν μοιράζουν τα κέρδη.

Η Βιώσιμη Ανάπτυξη μπήκε στις προτεραιότητες του πλανήτη, όλων των κρατών, των επιχειρήσεων και των πολιτών, από το 2015, όταν υπεγράφησαν οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης από 193 κράτη (δηλαδή από τα κράτη όλου του πλανήτη). Ο Γεν. Γραμματέας του ΟΗΕ κ Αντόνιο Γκουτέρες, περιέγραψε ότι: «Οι Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σε ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και σε έναν υγιή πλανήτη. Είναι επίσης μια πρόσκληση για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο καθήκον από το να επενδύσουμε στην ευημερία των νέων».

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης-ΣΒΑ (ή Αντζέντα 2030) και οι 169 υποστόχοι υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο της 70^ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στις 25/9/2015. Οι ΣΒΑ είναι παγκόσμιου χαρακτήρα και γενικής εφαρμογής με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2030. Δημιουργούν δεσμεύσεις υλοποίησης για όλες τις χώρες, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές πραγματικότητες, επίπεδα ανάπτυξης, εθνικές πολιτικές και προτεραιότητες. Η Ατζέντα 2030 προωθεί την ενσωμάτωση και των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης – κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική – σε όλες τις τομεακές πολιτικές, ενώ παράλληλα προάγει τη διασύνδεση και τη συνοχή των σχετικών με τους ΣΒΑ πολιτικών και νομοθετικών πλαισίων.

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ-SDG) είναι:

1. Τερματισμός της φτώχειας σε όλες τις μορφές της, παντού

2. Τερματισμός της πείνας, επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας και βελτίωση της διατροφής, καθώς και προώθηση της αειφόρου γεωργίας

3. Διασφάλιση υγιούς ζωής και προώθηση της καλής υγείας για όλους και για όλες τις ηλικίες

4. Διασφαλίζουμε την ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση προάγοντας τις ευκαιρίες για δια βίου μάθηση

5. Επίτευξη ισότητας των φύλων και ενδυνάμωση όλων των γυναικών και των κοριτσιών

6. Διασφάλιση της πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση για όλους

7. Διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές, αξιόπιστες, βιώσιμες και σύγχρονες μορφές ενέργειας για όλους

8. Προώθηση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομικής ανάπτυξης, της απασχόλησης και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους

9. Δημιουργία ευέλικτων υποδομών, προώθηση της βιώσιμης εκβιομηχάνισης και προώθηση της καινοτομίας

10. Τη μείωση των ανισοτήτων εντός και μεταξύ των χωρών

11. Κάντε τις πόλεις χωρίς αποκλεισμούς, ασφαλείς, διαλλακτικές και βιώσιμες

12. Διασφάλιση προτύπων βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής

13. Ανάληψη επείγουσας δράσης για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και τις επιπτώσεις της

14. Διατήρηση και αειφόρος χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων

15. Βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της απερήμωσης, την ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους, ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας

16. Προώθηση δίκαιων, ειρηνικών και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνιών

17. Αναζωογόνηση της παγκόσμιας συνεργασίας για την αειφόρο ανάπτυξη

Το σημαντικότερο όμως μήνυμα που πήραμε, όσοι είχαμε την ευκαιρία να μετέχουμε στο συνέδριο «Η σκυτάλη στις πόλεις» της Ναυτεμπορικής είναι ότι πλέον όλοι άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι πέραν της παγκοσμιοποίησης, το πραγματικό «παιχνίδι» παίζεται σε επίπεδο κοινωνίας, δηλαδή σε επίπεδο μιας πόλης, με πληθυσμό (δικιά μου αντίληψη) μέχρι 150.000 περίπου ανθρώπους.

Και μάλιστα όχι με κεντρικό σχεδιασμό, αλλά ενεργοποιώντας τους κατοίκους, δηλαδή «από τα κάτω». Με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.

Όλοι απευθύνονται στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, προσπαθούν να τις πείσουν ότι είναι μαζί τους, και τις χρηματοδοτούν για να τις εξαγοράσουν ή έστω να τις επηρεάσουν θετικά υπέρ αυτών ή μιλούν εξ ονόματος αυτών.

Για την καταγραφή, Δημήτριος Μιχαηλίδης, Δημόσια Γράφων, ΑγροΝέα