Η ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΠΙΕΡΙΑΣ ΗΛΙΑ ΧΑΤΖΗΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

http://lefteria.blogspot.gr

  Αγαπητοί μου για να μη σας κουράσω με πολλές λεπτομέρειες θα σας αναφέρω επιγραμματικά αρχικά ορισμένα στοιχεία για την Πιερία :

Όπως γνωρίζετε η γεωγραφική θέση της Πιερίας την καθιστά στρατηγικό κόμβο μεταφορών, αφού νοτίως της χερσονήσου του Αίμου καταλήγουν δύο μεγάλοι Άξονες : Ο τέταρτος (Γερμανία, Τσεχία, Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Τουρκία) και ο δέκατος (Αυστρία, Σλοβενία, Κροατία, Ουγγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο, Βουλγαρία, FYROM, Ελλάδα). 

 

Η θέση της περιοχής μας είναι πολύ σημαντική και εκτιμάται ότι μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπορευματικό κέντρο της Β. Ελλάδας.

Από χωροταξικής άποψης η Πιερία εμφανίζει μεταξύ πολλών άλλων τα εξής χαρακτηριστικά :

• Μητροπολιτικό συγκεντρωτισμό λειτουργιών.
• Μεγάλες οικιστικές πιέσεις στον παράκτιο χώρο.

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Από την απογραφή του 2011 έχουμε στοιχεία για την εξέλιξη του μόνιμου πληθυσμού δηλ. του πληθυσμού που έχει συνήθη διαμονή την Πιερία. Σύμφωνα λοιπόν, με τα στοιχεία της απογραφής (2011), ο συνολικός πληθυσμός της περιοχής ανέρχεται σε 129.999 άτομα (1,18% του πληθυσμού της χώρας ή 6,9% της περιφέρειας της Κεντρικής Μακεδονίας). Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1961 - 2011 ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 30% ενώ ο αντίστοιχος του συνόλου της χώρας κατά 28,6 %. Επιπλέον, μεταξύ των απογραφών 2001 και 2011 ο πληθυσμός της μειώθηκε κατά -1,2%, έναντι -1,39% της χώρας.

Αναφορικά με τη συγκέντρωση του πληθυσμού κατά Δημοτική Ενότητα παρατηρείται βάσει των στοιχείων του 2011, μια συγκέντρωση στην Κατερίνη και μία ισομερής σε γενικές γραμμές πληθυσμιακή κατανομή στις υπόλοιπες δημοτικές ενότητες. Στο διάστημα μάλιστα 2001-2011 σταθερά αυξάνεται ο πληθυσμός της δημοτικής ενότητας Κατερίνης ενώ οι άλλες δημοτικές ενότητες παρουσιάζουν μειώσεις πληθυσμού.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ

Στον πρωτογενή τομέα κυριαρχούν τα συστήματα παραγωγής έντασης εργασίας (καπνός, ακτινίδιο, κτηνοτροφία) και λιγότερο έντασης κεφαλαίου. Ο έντονος πολυτεμαχισμός του γεωργικού κλήρου δεν επιτρέπει την αποδοτική λειτουργία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και την επιχειρηματική αξιοποίηση των γεωργικών εκτάσεων.

Η δενδροκαλλιέργεια και ειδικότερα οι καλλιέργειες ακτινιδίων και κερασιών χαρακτηρίζονται από την ανάπτυξη νέων μορφών συλλογικής οργάνωσης των αγροτών με τη λειτουργία ομάδων παραγωγών. Σε ό,τι αφορά την κτηνοτροφία αυτή περιορίζεται κυρίως στην πτηνοτροφία, χοιροτροφία, καθώς και στην εκτροφή αιγοπροβάτων και βοοειδών.

Μικρότερη αλλά αυξανόμενη είναι και η ενασχόληση των κατοίκων με την εκμετάλλευση του δασικού πλούτου.

Στο βόρειο τμήμα, καταγράφεται σημαντική μυδοκαλλιεργιτική δραστηριότητα. Σήμερα στην περιοχή δραστηριοποιούνται μονάδες εκτροφής μυδιών με μακρά παράδοση. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιέργειας (Π.Ο.Α.Υ.) βάσει του Ν.2742/1999.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ

Η χωρική οργάνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας περιλαμβάνεται στα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) των δήμων. Βιοτεχνικό Πάρκο υπάρχει βεβαίως στο Δήμο Δίου Ολύμπου στην περιοχή του Λιτοχώρου. Επίσης μέσα στο νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο προβλέπεται από το ΦΕΚ 414 ΑΑΠ / 2010 βιοτεχνική περιοχή και περιοχή logistics μεταξύ Παλαιάς & Νέας Εθνικής Οδού στο Δήμο Κατερίνης.

Στο διάστημα 1995 - 2000 η βιομηχανική δραστηριότητα εμφανίζει συνεχή πτωτική πορεία η οποία οφείλεται κυρίως στη δραματική αποβιομηχάνιση στο χώρο του ενδύματος, καθώς και ορισμένων γεωργικών μεταποιητικών μονάδων. Κατά την ίδια περίοδο μειώθηκε συντριπτικά και ο αριθμός των απασχολούμενων στον αγροτικό και κλωστοϋφαντουργικό κλάδο.

Η τοπική βιομηχανία της περιοχής σήμερα είναι προσανατολισμένη σε δύο βασικές κατευθύνσεις: (α) στην πρώτη περιλαμβάνονται οι μονάδες που επεξεργάζονται τοπικά αγροτικά προϊόντα όπως π.χ. τυροκομικά, ελιές, τουρσιά κ.α. (β) στην δεύτερη περιλαμβάνονται μονάδες που χαρακτηρίζονται από την χαμηλή διασύνδεσή τους με τα τοπικά παραγωγικά συστήματα, όπως : παραγωγή ηλεκτρονικού υλικού, ηλεκτρολογικού υλικού, βιομηχανίες χάρτου, κατασκευή επίπλων, βιοτεχνίες κουφωμάτων, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται γενικώς στις κατασκευές, στην εξοικονόμηση ενέργειας κ.α.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ

Στα βασικά χαρακτηριστικά του τομέα των υπηρεσιών καταγράφονται η κυριαρχία των μεσαίων και πολύ μικρών επιχειρήσεων και ο κυρίαρχος οικογενειακός χαρακτήρας αυτών κυρίως στους παραδοσιακούς κλάδους του εμπορίου, της εκπαίδευσης, των εθνικών και διεθνών μεταφορών, των ξενοδοχείων, της εστίασης, των ελεύθερων επαγγελμάτων κ.α.

Η τουριστική κίνηση διαμορφώνει έναν σημαντικό σχετικά αριθμό καταστημάτων και επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών (κυρίως εστίασης και κατάλυσης-ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, campings, κλπ). Αντίστοιχη αύξηση επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών παρουσιάζεται και σε κάποιες από τις ορεινές περιοχές μέσω της αξιοποίησης φυσικών, πολιτιστικών ή άλλων πόρων τους ( για παράδειγμα : χιονοδρομικό κέντρο Ελατοχωρίου, παραδοσιακοί οικισμοί ).

Το όρος Όλυμπος αποτελεί τουριστικό προορισμό παγκόσμιου βεληνεκούς και διατηρεί ένα σημαντικό τμήμα των επισκεπτών της Πιερίας, λειτουργώντας μάλιστα ανεξάρτητα από τον υπόλοιπο νομό, μα δυστυχώς αφήνει ελάχιστα χρήματα στην επιχειρηματικότητα της περιοχής.

ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ

Από τα υπάρχοντα οικονομικά στοιχεία προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

• Η οικονομία της Πιερίας εξαρτάται σε πολύ υψηλό βαθμό από τον τομέα των υπηρεσιών. Το ποσοστό συμμετοχής των υπηρεσιών στο ακαθάριστο προϊόν (ΑΕΠ) ξεπερνά το 75%.
• Ο δεύτερος σε συμμετοχή στο ΑΕΠ τομέας είναι ο πρωτογενής με ποσοστό συμμετοχής κοντά στο 15%. Ενώ αντιθέτως στη δεκαετία 80-‘90 τα δεδομένα ήταν πολύ διαφορετικά.
• Ιδιαίτερα χαμηλός λόγω και της αποβιομηχάνισης τη δεκαετία του ’90 είναι ο δευτερογενής τομέας, που μόλις αγγίζει το 10% στο συνολικό ΑΕΠ της Πιερίας. Πρόκειται για ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά της χώρας.

Συμπερασματικά, η Πιερία ανήκει στους τριτογενοποιημένους νομούς της χώρας.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας της τελευταίας τριετίας έχουν μεταβληθεί τα δεδομένα απασχόλησης, χωρίς να υπάρχουν καταγεγραμμένα αναλυτικά στοιχεία απασχόλησης σε επίπεδο δήμων. Το ποσοστό ανεργίας στην Πιερία σύμφωνα με στοιχεία της απογραφής του 2001, ανέρχονταν σε 10,94% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, μικρότερο από τα αντίστοιχα ποσοστά 11,72% της Π.Κ.Μ. και 11,10% της χώρας.

Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση του δείκτη ανεργίας μέσα στα τελευταία 2 χρόνια λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης της χώρας της τελευταίας τριετίας. Σε επίπεδο Πιερίας το επίσημο ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε δραματικά την τελευταία διετία και για το έτος 2011 ανερχόταν σε 22,7% σημαντικό υψηλότερο του μ.ο. της χώρας 17,7%. Σήμερα πιστεύω ότι έχει ξεπεράσει το 28% και οδεύει σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις για το 2013, να ξεπερνά το 30%.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ

Ας περάσουμε τέλος να δούμε με συντομία την επιχειρηματική αποτύπωση της περιοχής μας.

Όπως βλέπετε και από τον πίνακα το Επιμελητήριό μας έχει σήμερα 11.110 εγγεγραμμένα μέλη. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο 25.000 άτομα ασχολούνται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την επιχειρηματικότητα στην Πιερία, δηλαδή το 20% περίπου του μόνιμου πληθυσμού μας.

Από αυτά τα ενεργά μέλη 5.510 ανήκουν στο Τμήμα Υπηρεσιών (49,60%), σχεδόν οι μισές δηλαδή επιχειρήσεις, 3. 778 ανήκουν στο Εμπορικό Τμήμα (34%) και 1.822 επιχειρήσεις στο Μεταποιητικό Τμήμα (16,40%). Αποδεικνύονται λοιπόν περίτρανα αυτά που αναφέραμε νωρίτερα για τον τριτογενή και δευτερογενή τομέα της Πιερίας και είναι πέρα από εμφανής η εστίαση στην παροχή υπηρεσιών.

Από την παρατήρηση επίσης των πινάκων με τις εγγραφές και διαγραφές των επιχειρήσεων κατά την τελευταία τριετία προκύπτουν τα εξής :

• Οι εμπορικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν μια ισορροπία στις εγγραφές της τριετίας : Το 2010 εγγράφηκαν [249], το 2011 [227] και το 2012 [245] επιχειρήσεις.
• Αντιστοίχως εγγράφηκαν το 2010 [137], το 2011 [99] και το 2012 [85] μεταποιητικές επιχειρήσεις.
• Ενώ στο τμήμα υπηρεσιών έχουμε το 2010 [542], το 2011 [437] και το 2012 [379] εγγραφές επιχειρήσεων.

Είναι προφανής η πτωτική τάση της επιχειρηματικότητας στον τομέα της μεταποίησης και των υπηρεσιών ενώ πρόδηλα λόγω εποχικότητας (επιχειρηματικότητας ανάγκης) ανοίγουν λίγο περισσότερες εμπορικές επιχειρήσεις.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διαγραφές :

Όπως φαίνεται και από τον πίνακα και στο εμπορικό τμήμα οι διαγραφές αυξήθηκαν μέσα στην τελευταία τριετία από 260 σε 321. Αντίθετα στο μεταποιητικό τμήμα παρουσιάζεται μια ισορροπία στις διαγραφές επιχειρήσεων : [164 ]το 2010, [142] το 2011 και [165] μέσα στο 2012. Επίσης μειώθηκε ο αριθμός των διαγραφέντων επιχειρήσεων στο τμήμα υπηρεσιών από [608] το 2010 σε [463] το 2012.

Αγαπητοί μου βλέποντας ένας Υπουργός όπως ο κ. Καράογλου ή ένας απλός παρατηρητής τα στατιστικά δεδομένα της επιχειρηματικότητας στην Πιερία θα έλεγε ως ένα πολύ πρόχειρο συμπέρασμα ότι η κατάσταση στην Πιερία «δεν είναι δα και τόσο τραγική όσο θα περιμέναμε ή όπως παρουσιάζεται σε άλλες περιοχές».

Επιτρέψτε μου με εφαλτήριο την αλήθεια να σας απαλλάξω από τέτοιου είδους συμπεράσματα :

Πρώτον, έχουμε λόγω τουρισμού πολύ έντονη εποχικότητα των επιχειρήσεων. Ο επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται και για 4-5 μήνες το καλοκαίρι λογίζεται ως ενεργός επιχειρηματίας.

Δεύτερον, λόγω ειδικών εγκυκλίων που έχουν αποσταλεί από το Υπουργείο τον τελευταίο ενάμισι χρόνο η υποχρεωτική εγγραφή ενοικιαζόμενων δωματίων και πλανοδίων δημιούργησε ένα κύμα εγγραφών στο Επιμελητήριό μας.

Τρίτον, λόγω ειδικού γεωμορφολογικού χαρακτήρα της περιοχής μας έχουμε πολλές εγγραφές σε εξειδικευμένες κατηγορίες επιχειρήσεων. Για παράδειγμα έχουμε τη στιγμή αυτή 214 επιχειρήσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από φωτοβολταϊκά.

Τέταρτον & σημαντικότερο για μένα, ένας πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών παρουσιάζεται ενεργός ενώ βρίσκεται σε επιχειρηματική αδράνεια γιατί δεν μπορεί τα τακτοποιήσει τις φορολογικές και ασφαλιστικές του υποχρεώσεις.

Με μια γρήγορη ματιά επίσης στον πίνακα με τις επιχειρήσεις ανά νομική μορφή έχει ενδιαφέρον ότι [6] Ανώνυμες Εταιρίες εγγράφηκαν μέσα στο 2012 και [4] έκλεισαν.

[43] Ομόρρυθμες εταιρίες άνοιξαν και [109] διαγράφηκαν !

Ενώ παράλληλα στις ατομικές επιχειρήσεις που αριθμούν 9.352 στην Πιερία (ποσοστό 84,18%) [626] εγγράφηκαν και [809] προχώρησαν σε διαγραφή εντός του 2012.

Αγαπητοί μου,

Η φυσιογνωμία της Πιερίας σε όλα τα επίπεδα μπορεί να μας βοηθήσει στις αποφάσεις μας όσον αφορά το πού θα εστιάσουμε τις αναπτυξιακές μας πρωτοβουλίες. Προσδοκώ και πιστεύω ότι το συνέδριο αυτό θα αποτυπώσει την αναπτυξιακή ατζέντα η οποία θα μετουσιωθεί σε πράξη την επόμενη μέρα.

Σας ευχαριστώ για την παρουσία και την προσοχή σας.