Θεσσαλονίκη: Εκκλησία και Αριστερά συναντώνται στο ΑΠΘ

Υπάρχει περιθώριο διαλόγου και συνεργασίας ανάμεσα στην Εκκλησία και την Αριστερά, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις τους έχουν περάσει από "σαράντα κύματα", όπως προκύπτει από τις τοποθετήσεις των δύο πλευρών στο επιστημονικό συνέδριο με θέμα "Εκκλησία και Αριστερά", που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία του Τμήματος Θεολογικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και σε συνεργασία με την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας, στην αίθουσα τελετών της Παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα, ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, που είχε προσκληθεί, δεν παρέστη και τον εκπροσώπησε ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος, ο οποίος είπε ότι οι υποχρεώσεις κράτησαν τον Αρχιεπίσκοπο στην Αθήνα.

Από τις τοποθετήσεις στο συνέδριο φαίνεται ότι η συγκυρία της οικονομικής κρίσης δίνει την ευκαιρία να συναντηθούν πρωτοβουλίες της Εκκλησίας και της Αριστεράς, σε κοινωνικό επίπεδο, και ταυτόχρονα να παραμείνουν οι δύο πλευρές στις διακηρυγμένες θέσεις τους.
Ο Μητροπολίτης κ.κ. Άνθιμος
"Σε αυτή τη δυσκολία είμαστε όλοι στον ίδιο δρόμο και πρέπει να είμαστε ενωμένοι χωρίς διχασμούς", είπε ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος. Οι σχέσεις της Εκκλησίας με την Αριστερά είναι οι πιστοί Χριστιανοί που υπάρχουν στην Αριστερά τόνισε και υπολογίζει ότι περίπου το 95% του κόσμου της Αριστεράς ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Πρόσθεσε πως δεν μπορεί να χαρακτηρίζονται "εχθροί" για την Εκκλησία όσοι έχουν αριστερή συνείδηση και για τις αντιδράσεις που υπήρξαν από ιεράρχες και δυνάμεις της Αριστεράς κατά του συνεδρίου είπε ότι δεν τον ταράζουν ούτε τον εκνευρίζουν.
Ο Δημήτρης Βίτσας
Το συνέδριο αυτό μπορεί να αποδειχθεί και "ιστορικό βήμα", υπογράμμισε ο γραμματέας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α-ΕΚΜ Δημήτρης Βίτσας, ο οποίος παρατήρησε πως έπρεπε να είχε γίνει χρόνια πριν και αναγνώρισε ότι έχει ευθύνες και η Αριστερά γι αυτή την καθυστέρηση. Τόνισε ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α -ΕΚΜ επιμένει στις θέσεις του σχετικά με τον διαχωρισμό του Κράτους από την Εκκλησία και την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και σημείωσε: "Μια ζωντανή και δημοκρατική Εκκλησία μπορεί να είναι ικανό στήριγμα και για την κοινωνική συνοχή και για την κοινωνική σταθερότητα. Νομίζω ότι μπορούμε να συλλειτουργήσουμε ώστε να υπάρξουν οι αναγκαίες διαδικασίες αλληλεγγύης, σε μια χώρα που βρίσκεται σε ανθρωπιστική κρίση. Και να συζητάμε, πάντοτε τα μεγάλα επείγοντα θέματα, ακόμα κι αν έχουμε διαφορετικές γνώμες".
Ο κ. Βίτσας είπε ότι είναι σε θετική κατεύθυνση ορισμένες πρωτοβουλίες του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου και πρόσθεσε: "Αλλωστε συζητάμε μαζί του (σ.σ. με τον Αρχιεπίσκοπο) και θεωρούμε ότι οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να έχουν έναν ανοιχτό διάλογο με όλους τους φορείς. Αρα υπάρχουν σημεία επαφής. Επαφής και στη δράση και στην πράξη και νομίζουμε ότι εκτός από τη διοίκηση της Εκκλησίας υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα του κατώτατου και κατώτερου κλήρου που αυτή τη στιγμή, σε όλες τις μεγάλες πόλεις, ορθώνουν το ανάστημα τους, όχι μόνο στη φιλανθρωπία, που και αυτή είναι αναγκαία, αλλά και σε διαδικασίες αντίστασης, σε σχέση με τη βάρβαρη πολιτική που ασκείται στη χώρα μας".
Οσον αφορά στις αντιδράσεις για το συνέδριο, από μέρος της Εκκλησίας και της Αριστεράς τόνισε ότι πάντα υπάρχουν άνθρωποι και θεσμοί οι οποίοι αντιδρούν, είτε από ιδεολογικές ή κρατικίστικες εμμονές ή και από ίδια συμφέροντα, αλλά ο ίδιος νομίζει πως η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας το βλέπει θετικά.
Ο Θεόδωρος Παπαθεοδώρου
"Πολυκύμαντες" χαρακτήρισε τις σχέσεις Εκκλησίας-Αριστεράς ο υφυπουργός Παιδείας Θεόδωρος Παπαθεοδώρου και επισήμανε ότι παρά τις δογματικές διαφορές του παρελθόντος συναντήθηκαν σε κορυφαίες στιγμές της χώρας. Χαιρέτισε την πρωτοβουλία διεξαγωγής του συνεδρίου, καθώς, όπως είπε, επιτυγχάνει να επανεξετάσει ζητήματα που αφορούν τον άνθρωπο και τον πολίτη μέσα από το ρήγμα της κοινωνικής συνοχής. Ανέφερε ότι σήμερα ο διάλογος των δύο πλευρών διαφαίνεται και από τις συναντήσεις και συνομιλίες της Αρχιεπισκοπής με τον επικεφαλής του ΣΥ.ΡΙΖ.Α-ΕΚΜ Αλέξη Τσίπρα και τον πρόεδρο της ΔΗΜ.ΑΡ Φώτη Κουβέλη και τόνισε ότι υπάρχει κοινός τόπος σε ζητήματα όπως η πίστη στον άνθρωπο και το λαό, η αντιμετώπιση της ανισότητας και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είπε ακόμα ότι το ζήτημα της μετανάστευσης είναι ένα πεδίο στο οποίο μπορεί να υπάρξει συνεργασία Εκκλησίας και Αριστεράς. 
Είπε μεταξύ άλλων ο κ. Θεόδωρος Παπαθεοδώρου: «Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να είμαι ανάμεσά σας σήμερα, και να μετέχω σε ένα σημαντικό συνέδριο το οποίο παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό, κοινωνικό και πολιτικό ενδιαφέρον. Και αυτό, γιατί οι σχέσεις της Εκκλησίας και της Αριστεράς υπήρξαν πολυκύμαντες και συχνά χαρακτηρίστηκαν από εκατέρωθεν επιφυλάξεις, ιδεολογικές αντιθέσεις, δογματικές προσεγγίσεις, που περιόρισαν το χώρο και το εύρος ενός ανοιχτού διαλόγου ενώ ταυτόχρονα η εκκλησία και η αριστερά συναντήθηκαν σε κορυφαίες ιστορικές στιγμές αυτού του τόπου. Σε αυτό το πλαίσιο με τις πολλές διακυμάνσεις διάλογος έστω και ασυνεχής, υπήρξε, τουλάχιστον τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Θυμίζω το εγχείρημα του χριστιανομαρξιστικού διαλόγου στη δεκαετία του ‘80 το διάλογο για τις σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους στο πλαίσιο της πολιτειακής συγκρότησης, το διάλογο για τη θέση της θρησκείας σχετικά με τα μείζονα προβλήματα του παγκόσμιου χώρου (φτώχεια, παιδεία, περιβάλλον) έως και πρόσφατα με τη συνάντηση Εκκλησίας και Αριστεράς στο πεδίο της κοινωνικής αλληλεγγύης και υποστήριξης της κοινωνικής συνοχής. Οι ρόλοι της Αριστεράς και της εκκλησίας έχουν μετασχηματιστεί το τελευταίο διάστημα. Η εκκλησία παρεμβαίνει σε νέα πεδία όπως αυτό της Μετανάστευσης ενώ η Κυβερνώσα πλέον αριστερά διαμορφώνει νέες σχέσεις επικοινωνίας με την Εκκλησία. Σε κάθε περίπτωση ο μετασχηματισμός αυτός συναντάται στους νέους τόπους της κοινωνίας και της ζωής.
Θεωρώ δε ευτυχές το γεγονός ότι την πρωτοβουλία συνέχισης αυτού του διαλόγου αναλαμβάνει με το σημερινό συνέδριο το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ εμπεδώνοντας το ρόλο του Πανεπιστημίου στην ελεύθερη, κριτική και επιστημονική προσέγγιση των γνωστικών πεδίων που θεραπεύει.
Υπό την έννοια αυτή συγχαίρω την οργανωτική επιτροπή για τη διοργάνωση αλλά και για την επιλογή της θεματολογίας, οποία και προσδίδει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις συνεδρίες, τις συζητήσεις και στα πορίσματα των εργασιών.  
Η Πανεπιστημιακή θεολογία προσφέρει έτσι ένα δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ εκκλησίας και αριστεράς εξαιρετικά πολύτιμο.
Δε στέκεται μόνο στις αυτονόητες αποκλίσεις ούτε στην ιστορικότητα των παράλληλων βίων αλλά επιχειρεί ουσιαστικές προσεγγίσεις που αγγίζουν την καθημερινή παρέμβαση της εκκλησίας και της αριστεράς. Επιδιώκοντας τις διανοητικές, ιδεολογικές κοινωνικές θρησκειολογικές πολιτικές «συναντήσεις» μεταξύ των δύο παραγόντων.
Η πρωτοβουλία αυτή της πανεπιστημιακής θεολογίας επιτυγχάνει ταυτόχρονα να επανεξετάσει μείζονα ερωτήματα με επίκεντρο τον άνθρωπο και τον πολίτη και να τα αναδείξει στ δημόσιο διάλογο σε μια περίοδο κατά την οποία ο δημόσιος χώρος μοιάζει να επηρεάζεται από εκφοβιστικά σύμβολα, από τις επιπτώσεις μιας γενικευμένης κρίσης αξιών και από τις συνέπειες μιας εντεινόμενης ριγμάτωσης της κοινωνικής συνοχής.  
Ίσως σ’ αυτή την περίοδο κρίσης οι βεβαιότητες να τίθενται συνολικά σε αμφισβήτηση, αλλά παραμένουν ως πολύτιμα στοιχεία και της εκκλησίας και της αριστεράς η πίστη στον άνθρωπο και στο λαό, στη μοναδικότητα και τη συμπαντικότητα των ανθρώπινων αξιών η αντιμετώπιση της κοινωνικής ανισότητας και πραγμάτωση της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Πάνω σε αυτά τα στοιχεία ελπίζω και εύχομαι να οικοδομηθεί ένας γόνιμος διάλογος που θα αγγίξει την κοινωνία και θα συμβάλει στην κατανόηση και αναγνώριση των κοινών τόπων της ζωής όχι μόνο του πιστού και αριστερού αλλά του Έλληνα πολίτη που σήμερα δοκιμάζεται, αγωνιά, προσδοκά και ελπίζει!».
Ο Γιάννης Μυλόπουλος
"Στη δύσκολη αυτή περίοδο, το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας και η κοινωνική αλληλεγγύη που επαγγέλλεται η Αριστερά θα πρέπει να συναντηθούν και να συνδράμουν με όποιον τρόπο μπορούν στην ανακούφιση του βαριά δοκιμαζομένου λαού. Και ταυτόχρονα να στείλουν το μήνυμα ότι θεσμοί που στο παρελθόν βρέθηκαν απέναντι συνεργάζονται για κοινό σκοπό, την έξοδο από την κρίση", τόνισε ο πρύτανης του ΑΠΘ Γιάννης Μυλόπουλος. Είπε ότι το συνέδριο είναι δείγμα της εξωστρέφειας του Πανεπιστημίου και η Θεολογική είναι η Σχολή με τους περισσότερους αλλοδαπούς φοιτητές μετά την Ιατρική.
Ο Απόστολος Τζιτζικώστας
Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας σημείωσε ότι μέσα από το συνέδριο θα τεθούν οι βάσεις για την προσέγγιση θεμάτων που πρέπει να απαντηθούν ,όπως π.χ. τα θρησκευτικά σύμβολα στους δημόσιους χώρους, το μεταναστευτικό, η εκκλησιαστική περιουσία και η μισθοδοσία του κλήρου.
Ο ΜΙχαήλ Τρίτος
Ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Μιχαήλ Τρίτος, υποστήριξε ότι οι δύο πλευρές πρέπει να προχωρήσουν σε μία τίμια αυτοκριτική και να εγκαταλείψουν θέσεις που μέχρι σήμερα οδηγούσαν σε προκαταλήψεις και αγκυλώσεις, επισημαίνοντας ότι η ορθόδοξη ζωή αποτελεί χώρο ζύμωσης για την κοινωνία.
Ο Χρυσόστομος Σταμούλης
Αναφερόμενος σε όσους αμφισβήτησαν τις προθέσεις του συνεδρίου και ανησύχησαν για την αλλοίωση της καθαρότητας των ιδεών, ο πρόεδρος του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Χρυσόστομος Σταμούλης, είπε ότι η αδυναμία διαλόγου ισχυροποιεί τη δαιμονοποίηση και τον δογματισμό και υποστήριξε την ανάγκη για αλλαγές και για διάλογο ως απόδειξη της άπλετης ελευθερίας του Θεού.
Με ανακοίνωση του το Κίνημα "Χριστιανική Δημοκρατία" θεωρεί "θετική κατ΄αρχήν" την πρωτοβουλία διεξαγωγής του συνεδρίου και στελέχη της διαμαρτυρήθηκαν γιατί δεν εκλήθησαν.
Στο περιθώριο του συνεδρίου μέλη της Συντονιστικής Ομάδας Αδιόριστων Θεολόγων μοίρασαν κείμενο με το αίτημα τους να καλυφθούν τα 125 και πλέον κενά Θεολόγων στην εκπαίδευση, όπως έγινε και σε άλλους κλάδους.