Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2018

Μαριλένα Τριανταφυλλίδου: «Να τελειώνει η παράσταση και τα παιδιά να μην θέλουν να φύγουν από το θέατρο ή να θέλουν να ξαναγυρίσουν σ’ αυτό»

Αποκλειστική συνέντευξη στο δημοσιογράφο Νίκο Κολίτση


Η σκηνοθέτης και Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Artika, Μαριλένα Τριανταφυλλίδου, μπορεί να μη θυμάται και πολλά από τη βρεφική της ηλικία, χωρίς να βάζουμε και στοίχημα, βέβαια, αλλά μας «μεταμόρφωσε»... βρεφικά, για να μας ξεναγήσει σε... «Κάτι σαν Κήπο», στο Studio Μαυρομιχάλη, με «χριστουγεννιάτικο δώρο», στο Newslink.gr, μία... βρεφική συνέντευξη στο δημοσιογράφο Νίκο Κολίτση, με θέματα, μεταξύ άλλων, για το Σάλσμπουργκ της Αυστρίας, τον πλούτο που υπάρχει πάνω στη γη, τη διαφορετικότητα, τις ταμπέλες στη ζωή μας, τις ευρωπαϊκές συνεργασίες-έκπληξη, τα οφέλη του θεάτρου, την ελεύθερη ερμηνεία, την αντίληψη των βρεφών, τις διαφορές των ενηλίκων, τις διαχωριστικές γραμμές στην τέχνη και την ψυχοθεραπεία, γιατί «ο «Κήπος είναι ένας χώρος για ανάπαυση, παρατήρηση, περίπατο, ανακάλυψη και παιχνίδι κι ένα άνοιγμα στο χρόνο...»


Πώς είναι να ζει κανείς στο Σάλσμπουργκ της Αυστρίας και να δουλεύει ως ηθοποιός στο Toihaus Theater, συγκριτικά πάντα με την Ελλάδα και την αντίστοιχη θεατρική πραγματικότητα;
Ήταν μία καταπληκτική εμπειρία. Βρέθηκα σε μία εντελώς διαφορετική συνθήκη από αυτή που ζούσα μέχρι τότε, σε μία άγνωστη χώρα, πολύ διαφορετική από τη δική μας στον τρόπο ζωής, στο ταμπεραμέντο των ανθρώπων, στις καιρικές συνθήκες, και στη γλώσσα, την οποία δεν γνώριζα καθόλου. Οι πρόβες γινόντουσαν στα Αγγλικά και στην παράσταση ακουγόντουσαν Γερμανικά και Ελληνικά. Νομίζω ότι το πιο δύσκολο κομμάτι ήταν ο διαφορετικός τρόπος σκέψης. Αλλά αυτό ήταν και το πιο ενδιαφέρον απ’ όλα, και αυτό που σε κάνει να συνειδητοποιείς τη διαφορετικότητα ανάμεσα στους ανθρώπους και τους λαούς και με αυτό τον τρόπο τον πλούτο που υπάρχει πάνω στη γη.  Όλα αυτά ενώθηκαν κάτω από την κοινή γλώσσα του θεάτρου. Είχα μεγάλη περιέργεια και ενθουσιασμό. Το διάστημα εκείνο ταξίδεψα επίσης στη Γερμανία και στην Αγγλία. Είναι υπέροχη αίσθηση να βρίσκεσαι στο κέντρο της Ευρώπης και να ξέρεις ότι μπορείς να μπεις σε ένα τρένο ή να πάρεις μία φθηνή πτήση και να βρεθείς πανεύκολα σε μία άλλη χώρα, γιατί όλα είναι γύρω σου και κοντινά.
Αποδέχεστε το βαρύ φορτίο που εμπεριέχει η λεκτική τοποθέτηση ότι «η Μαριλένα Τριανταφυλλίδου έφερε το βρεφικό θέατρο στην Ελλάδα»; Ανταποκρίνεται αυτό στην πραγματικότητα; Μήπως, τελικά, δεν υπάρχει βρεφικό θέατρο αλλά μόνο «θέατρο για βρέφη»;
Δυστυχώς οι ταμπέλες είναι κομμάτι της ζωής μας, έτσι λειτουργεί η αγορά και η τέχνη δεν άμοιρη της εμπορευματοποίησης. Είναι γεγονός ότι το θέατρο για τις πολύ μικρές ηλικίες στην Ελλάδα το ξεκίνησε η Artika, και όχι η Μαριλένα Τριανταφυλλίδου γιατί δεν ήμουν μόνη μου. Μαζί μου ήταν η Κατερίνα Αλεξάκη, όπως και μία άλλη συνεργάτης τότε που όμως δεν παρέμεινε στην ομάδα. Μαζί, λοιπόν, ξεκινήσαμε πριν 12 χρόνια το εγχείρημα να φέρουμε στο θέατρο και τις πολύ μικρές ηλικίες που μέχρι τότε αντιμετωπιζόντουσαν ως θεατές, πολίτες, άνθρωποι του αύριο, που «θα» γίνουν όταν «θα» μεγαλώσουν. Βέβαια, αυτό συμβαίνει ακόμα και σήμερα, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Αν θέλετε τη γνώμη μου δεν υπάρχει θέατρο για βρέφη, υπάρχει μόνο θέατρο. Οι απαιτήσεις είναι οι ίδιες. Αυτό που κάνουμε είναι ότι προσπαθούμε να αντιληφθούμε πώς βλέπουν, εισπράττουν, νιώθουν  ως θεατές, να λάβουμε υπόψη μας το ρυθμό τους, να ασχοληθούμε με θέματα που τους αφορούν.
Aπό το 2007 που ανεβάσατε, με τη θεατρική ομάδα Artika, τη θεατρική παράσταση για μικρά παιδιά, με τίτλο «Η δική μου ομπρέλα», τι έχει μεσολαβήσει μέχρι σήμερα, σε εσάς προσωπικά, στη φετινή παράσταση «Κάτι σαν κήπος» (δεύτερη χρονιά) αλλά και στην αντίστοιχη θεατρική ομάδα;
Σε ό,τι αφορά εμένα θα έλεγα ότι έχουν μεσολαβήσει 12 χρόνια ζωής, εμπειριών και ωρίμανσης. Σε ότι, αφορά την Artika… το ίδιο! Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ένα πολύ ωραίο και σημαντικό σημείο και πιστεύω ότι έπονται πολλά ωραία πράγματα. Μπροστά μας έχουμε μία πολύ σπουδαία συνεργασία με άλλες 16 χώρες της Ευρώπης στο πλαίσιο ενός μεγάλου Ευρωπαϊκού προγράμματος με τίτλο “Mapping – a map on the aesthetics of performing arts for the early years”, που ξεκινάει τον Δεκέμβριο και θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια, τέσσερα χρόνια γεμάτα καλλιτεχνική δημιουργία, έρευνα, ταξίδια, συμμετοχές σε φεστιβάλ, συναντήσεις και ανταλλαγές με καλλιτέχνες και ομάδες που ασχολούνται με το θέατρο για τις πολύ μικρές ηλικίες από όλη την Ευρώπη!
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, πλέον, ότι τα παιδιά, από βρέφη ακόμα, καταλαβαίνουν και αφομοιώνουν τα πάντα, με το δικό τους διαφορετικό, είναι η αλήθεια, τρόπο. Μπορεί η παρακολούθηση μιας αντίστοιχης παράστασης, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη σταδιακή καλλιέργεια κουλτούρας θεάτρου, αρμονικής συνύπαρξης με άλλους και κοινωνικής ανάπτυξής τους;
Σίγουρα μπορεί! Τα οφέλη του θεάτρου είναι πολλαπλά και πολύ σημαντικά. Στόχος μας είναι να κάνουμε το θέατρο, την τέχνη, ανάγκη. Να τελειώνει η παράσταση και τα παιδιά να μην θέλουν να φύγουν από το θέατρο ή να θέλουν να ξαναγυρίσουν σε αυτό.
Βρεφικό μασάζ, θέατρο για βρέφη, bungee jumping με το βρέφος… Πώς μπορείτε να μείνετε έξω θεατρικά από ενδεχόμενη δημιουργία τάσης της εποχής -που είναι ήδη «προ των πυλών»-, η οποία μπορεί να συνδέει αυτές τις τρυφερές ηλικίες με όρους μαζικότητας και υπερβολής, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα, τη διαχρονικότητα και την αποτελεσματικότητά της;
Όπως είπα και νωρίτερα, όλα αυτά είναι κομμάτι της ζωής μας και του καταναλωτισμού που τη χαρακτηρίζει. Τα εφήμερα πράγματα όμως έρχονται και παρέρχονται. Μπορεί να αντικαθίστανται βέβαια, από άλλα εφήμερα πράγματα. Τι να σας πω. Η εποχή που διανύουμε είναι δύσκολη, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά. Πιστεύω όμως πως ότι είναι ουσιαστικό, δουλεμένο, ποιοτικό, τελικά βρίσκει το χώρο και την ανταπόκριση που του αναλογεί. Θεωρώ ότι μεγάλη σημασία έχει το κάθε άτομο από το οποίο απαρτίζεται το σύνολο. Τι κάνει ο κάθε ένας μας στη ζωή του. Από το τί τρώει, πως περνάει τον ελεύθερο του χρόνο, πως συμπεριφέρεται στους συνανθρώπους του, στα ζώα, στο περιβάλλον. Όλοι είμαστε κομμάτι αυτού του πλανήτη, όλοι έχουμε ευθύνη και όλοι χρειάζεται να «κοπιάσουμε» ή να «ξεβολευτούμε» αν θέλουμε να κάνουμε τη ζωή μας κάτι καλύτερο, ή τουλάχιστον να μην την ευτελίζουμε.
Περιγράφει, με τρόπο γλαφυρό, ο τίτλος της παράστασης «Κάτι σαν κήπος», αυτό που έχουν (ή δεν έχουν στην πραγματικότητα) ως εικόνα στην καθημερινότητά τους τα περισσότερα παιδιά των μεγάλων αστικών κέντρων και κυρίως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αναφορικά με το φυσικό περιβάλλον, τους κήπους και τα φυτά;
Επειδή δεν αναπαράγουμε πιστά την πραγματικότητα, το θέατρο δεν κάνει αυτό εξ’ άλλου, το «Κάτι» στον τίτλο δεν έχει μπει τυχαία όπως ίσως φαντάζεστε. Οπότε δεν θα έλεγα πώς η παράσταση αναπαράγει με τρόπο γλαφυρό αυτό που έχουν ως εικόνα τα παιδιά για ένα κήπο. Υπάρχουν όμως στοιχεία από αυτόν, καθώς επίσης και όλα τα ερεθίσματα που ξυπνούν τις αισθήσεις όταν βρισκόμαστε σε ένα φυσικό περιβάλλον. Ζητούμενο τόσο για εμάς ως δημιουργούς της παράστασης όσο και για τους θεατές μας που τη βιώνουν, είναι να υπάρξει ο χώρος της ελεύθερης ερμηνείας. Υπ’ αυτή την έννοια, λοιπόν, ο «Κήπος» είναι ένας χώρος και μία συνθήκη που δημιουργήσαμε με σκοπό να προσφέρει ένα άνοιγμα στο χρόνο και ένα χώρο για ανάπαυση, παρατήρηση, περίπατο, ανακάλυψη και παιχνίδι.
Τι προσθέτει μια καλλιτεχνική βιωματική εμπειρία μιας αντίστοιχης θεατρικής παράστασης, αυστηρά προσανατολισμένης στις μικρές ηλικίες, στα βρέφη, τα νήπια και στους γονείς, κηδεμόνες ή συνοδούς τους;
Το θέατρο αποτελεί μια άκρως σημαντική βιωματική εμπειρία που έχει να προσφέρει πάρα πολλά στο παιδιά και στους ανθρώπους γενικότερα. Κατ’ αρχήν μέσα από το θέατρο τους δίνεται η ευκαιρία να αναβιώσουν τη ζωή μέσα από ένα πρίσμα δημιουργικό, παιχνιδιάρικο και πρωτότυπο. Επιπλέον, η επαφή του παιδιού με το θέατρο συμβάλλει στην ολιστική καλλιέργειά του γνωστικά, γλωσσικά, ψυχικά, συναισθηματικά, αλλά και στην κοινωνική του ανάπτυξη, καθώς τα παιδιά καλούνται να συνυπάρξουν με άλλα παιδιά και να υπακούσουν στους κανόνες του θεάτρου. Παράλληλα, μαθαίνουν νέους τρόπους έκφρασης όπως είναι η γλώσσα του σώματος, αφυπνίζονται αισθητικά και εκτονώνονται ψυχικά.
Όλα τα παραπάνω δεν τα λέω εγώ, τα λένε οι ψυχολόγοι. Αυτό που μπορώ να προσθέσω είναι πως στις παραστάσεις όπου το κοινό είναι παιδιά πολύ μικρής ηλικίας δημιουργείται μία πολύ ιδιαίτερη ενέργεια. Αυτό ήταν που κίνησε και εμένα την ίδια αρχικά όταν πρωτοείδα μία παράσταση για πολύ μικρές ηλικίες, στο Toihaus Theater, στο Σάλσμπουργκ της Αυστρίας, πριν από 14 χρόνια και με ώθησε να προτείνω το εγχείρημα στην ομάδα μου. Πιστεύω πώς είναι μία πολύ ιδιαίτερη εμπειρία για όλους, μικρούς και μεγάλους.
Στη συγκεκριμένη παράσταση η βροχή γίνεται ποτάμι, το ξύλο καράβι, το φύλλο πιάτο… Εσείς αν μπορούσατε να μεταμορφωθείτε, μ’ ένα μαγικό τρόπο, σε τι θα θέλατε και για ποιο λόγο;
Μάλλον θα ήθελα να ανακαλύψω και να ξεδιπλώσω τις διαφορετικές πτυχές του εαυτού μου που μου μοιάζουν σαν μεταμορφώσεις ενός μοναδικού, συνδεδεμένου (ελπίζω!) εαυτού.
Tι σας ξαφνιάζει στα βρέφη και στα μικρά παιδιά κάθε φορά και πώς αυτό εξελίσσεται στο πέρασμα των χρόνων και αλληλοεπιδρά και μέσω της παράστασης;
Αυτό που συνεχίζει να με ξαφνιάζει στα πολύ μικρής ηλικίας παιδιά είναι το εύρος της αντίληψής τους και η δεκτικότητά τους. Μπορεί όλα να είναι καινούρια και άγνωστα δεν έχουν όμως προλάβει να βάλουν ταμπέλες, ούτε να χαρακτηρίσουν τα πράγματα, επομένως όλα είναι εκεί για να τα ανακαλύψουν και να τα αγαπήσουν αν τους δοθούν με ωραίο τρόπο. Ένας ενήλικας θα πει πολύ εύκολα «δεν μου αρέσει η κλασσική μουσική» ή «δεν καταλαβαίνω την ατονική μουσική» και εκεί τελειώνουν όλα. Στις πολύ μικρές ηλικίες αυτό δεν συμβαίνει. Αυτό, παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη της δουλειάς μας στο πέρασμα των χρόνων. Και αυτό που μας απασχολεί πάντα είναι πώς θα πετύχουμε την καλύτερη επικοινωνία μαζί τους.
Είναι η ενασχόληση με το θέατρο, για βρέφη και μικρά παιδιά, μια μορφή ψυχοθεραπείας, με δεδομένο ότι ο κόσμος τους είναι γεμάτος πρωτόγνωρες αισθήσεις και συναισθήματα, με πολλαπλούς αποδέκτες;
Δεν θεωρώ πώς δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στο θέατρο και στο θέατρο που απευθύνεται σε πολύ μικρές ηλικίες. Το θέατρο είναι θέατρο και ότι κάνουμε στο θέατρο, στην τέχνη γενικότερα, οποιοδήποτε και να είναι το κοινό, πρέπει να μας αφορά, να βρίσκεται σε σύνδεση με το μέσα μας ώστε να είναι ξεκάθαρο αυτό που θέλουμε να πούμε καλλιτεχνικά. Από αυτή την άποψη, ναι, θα μπορούσαμε να πούμε πως η τέχνη λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά για τον καλλιτέχνη.

https://www.newslink.gr/politismos/marilena-triantafyllidou/



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου