Σαρακατσάνικο αντάμωμα στην Πάρνηθα

Του Αγίου Πνεύματος, στις 17/6/2019, είχα την ευκαιρία να βρεθώ στο Σαρακατσάνικο αντάμωμα στην τοποθεσία Μόλα στο βουνό Πάρνηθα στην Αττική. Από την Εθνική, στην διασταύρωση Μεταμόρφωση, πήρα την Λεωφόρο Κων. Καραμανλή, και αφού πέρασα το τελεφερίκ, ανέβηκα (με αυτοκίνητο) στην διασταύρωση προς καζίνο.

Στην Αγία Τριάδα, το μετόχι της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, ανάψαμε ένα κερί, και αφού περάσαμε το μνημείο πεσόντων ποιμένων από τα Λεγραινά Αττικής, το μνημείο πεσόντων στις 27/7/1944, κτηνοτρόφων από το Μενίδι (7 άτομα) και από την Χασιά (3 άτομα) που ανήγειρε η Ιστορική & Λαογραφική Εταιρεία Αχαρνών και ήπιαμε κρύο νερό από την πηγή του Αγίου Πέτρου καταλήξαμε στην τοποθεσία «Μόλα» στο λιβάδι «Λοιμικό» …. με πολλούς ακόμα Σαρακατσάνους …

Εκεί μπροστά σε μια καλύβα Σαρακατσάνικη ήταν το κέρασμα για τους τσελιγκάδες που θα μοίραζαν μετά από λίγο τα λιβάδια στους κοπαδιάρηδες.

Στις 23 Απρ ξεκινάνε για τα ψηλά βουνά για το καλοκαίρι (του Αγίου Γεωργίου) … Στις 21 Μαΐ κουρεύουν τα πρόβατα (του Αγίου Κωνσταντίνου) … Στις 17 Ιουν συζητάνε για τα λιβάδια (του Αγίου Πνεύματος) … Στις 19 Ιουλ φέρνουν μέσα στο κοπάδι τα αρσενικά (του Προφήτη Ηλία) … Στις 26 Οκτ κατεβαίνουν από τα βουνά στα χειμαδιά (του Αγίου Δημητρίου)… Μήπως οι μεγάλες θρησκευτικές γιορτές τελικά είναι απλά σημαντικά ορόσημα της καθημερινής ζωής των γεωργών και κτηνοτρόφων? …. Μήπως?

Βέβαια όλοι ξέρουμε ότι οι σημερινοί θεσμοί (δημοκρατία, δομές κλπ) δημιουργήθηκαν όταν ο άνθρωπος έπαυσε να είναι συλλέκτης και κυνηγός τροφής και άρχισε να καλλιεργεί και να εκτρέφει, δηλαδή όταν έγινε γεωργός και κτηνοτρόφος. Και μάλιστα αυτό το γεγονός το γιόρτασε με τα «ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑ» την γιορτή από την αρχαία Ελλάδα.

Τελικά, πως καταντήσαμε σήμερα ο γεωργός και κτηνοτρόφος να είναι «κλητήρας» μεταφοράς εγγράφων και «επιθυμιών» των λεγόμενων «δημόσιων» υπαλλήλων, και οι υπάλληλοι της πολιτείας (και όλων? ..) να μοιάζουν με περίεργοι «άρχοντες», είναι μια απορία που με πλημύρισε εκεί πάνω στην καταπράσινη Πάρνηθα … (Ίσως το έντονο πράσινο, όπου δεν είναι καμένο, να οφείλεται στην υπερεπάρκεια διοξειδίου του άνθρακος (CO2) από τα δραστηριότητες των αστών στο μεγάλο αστικό κέντρο του λεκανοπεδίου της Αττικής).

ΜΠΡΑΒΟ στον Σύλλογο Σαρακατσάνων Περιφέρειας Αττικής «ΧΕΙΜΑΔΙΑ» που με τον πρόεδρο κ Κώστα Μαγγίνα και πλήθος εθελοντών, όπως μας είπε ο κ Χρήστος Γούλας (6943147958), κρατάει, από το 1983, το ΑΝΤΑΜΩΜΑ των Σαρακατσάνων, οι οποίοι ήταν φημισμένοι κυρίως νομάδες κτηνοτρόφοι.

Εκεί, στο Λοιμικό της Μόλας στην Πάρνηθα βρήκαμε και το βιβλίο του Δημήτρη Καλλιέρη «Οι Σαρακατσάνοι της Αττικής» του Συλλόγου Σαρακατσάνων Βάρης Αττικής (ISBN 978-618-80349-0-7, με την ευγενική χορηγία του Αθανασίου Μαρτίνου, 517 σελίδες), το οποίο έγινε μετά από πρόταση συγγραφής για τους Σαρακατσάνους της Πάρνηθας από τον πρόεδρο του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, Δημήτρη Σπαθή.

Πολλοί σύλλογοι Σαρακατσάνων ήταν εκεί, και μαζί τους και ο Σύλλογος Κτηνοτρόφων Περιφέρειας Αττικής «Άγιος Γεώργιος» με πολλά μέλη και τον πρόεδρο κ Γιάννη Κοντογιάννη, και η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση «ΚΥΚΕΩΝ», που υποστηρίζει δραστηριότητες κτηνοτρόφων, με τον πρόεδρο της κ Κων/τίνο Μαντζουράνη.

Η κα Μάγδα Κοντογιάννη, Γραμματέας Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής (Πλήθωνος Γεμιστού 14, 13678 ΑΧΑΡΝΑΙ, 210 24002420), τέταρτη γενιά κτηνοτρόφος στο ίδιο μέρος στο Μενίδι, ανάμεσα στα κοψίδια και στον χορό μας είπε: Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Αττικής είναι ο επαγγελματικός τομέας των Σαρακατσάνων, Αρβανιτών και Βλάχων της Αττικής, που απομένει να ολοκληρωθεί με τον οικονομικό βραχίονα, που θα έπρεπε να είναι κάποιος Συνεταιρισμός Κτηνοτρόφων Αττικής.

Από το 2013 που οργανωθήκαμε καλύτερα με τον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Αττικής, καταλάβαμε ότι μόνο αν είμαστε ενωμένοι όλοι οι κτηνοτρόφοι μπορεί ίσως να πετύχουμε κάτι. Πρέπει να φθάσουμε στα κέντρα λήψης των αποφάσεων ΕΜΕΙΣ με δικούς μας, διότι οι εκπρόσωποι απλά μας χαϊδεύουν … «Αν ξύνεσαι και δεν μπορείς να ξυστείς μόνος σου, οι ποικιλώνυμοι εκπροσωπούντες, είτε θα σε γδάρουν είτε θα σε γαργαλήσουν».

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΛΟΙΠΟΝ ΟΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ, γιατί το επάγγελμα του κτηνοτρόφου βρίσκεται σε κίνδυνο, ΟΧΙ μόνο για την επαγγελματική επιβίωση, ΑΛΛΑ και σαν πολιτισμός και σαν τρόπος ζωής των Σαρακατσάνων, των κτηνοτρόφων. ΟΧΙ μόνο στα λιβαδοτόπια, αλλά και όπου παίρνονται οι αποφάσεις για εμάς και την ζωή μας.

Θέλουμε, οι κτηνοτρόφοι, οι παραγωγοί πραγματικού πλούτου, να ξαναγίνουμε κύριοι της ζωής μας, και του πολιτισμού μας.

Και η κα Μάγδα Κοντογιάννη (6932094231), κατέληξε: Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Συνεργατισμού, σας προσκαλώ όλους στην εκδήλωσή μας στο Μενίδι, στα γραφεία μας, στις 5 Ιουλίου 2019, στις 9 το βράδυ με θέμα: Κτηνοτροφία για αξιοπρεπή εργασία.

Η ημέρα του Αγίου Πνεύματος ήταν καταπληκτική, οι παρέες πάρα πολύ ωραίες, τα παραδοσιακά εδέσματα ευγευστότατα (όσα δοκιμάσαμε, και δοκιμάσαμε πολλά), ο χώρος άπειρου κάλους, το Δασαρχείο ή/& ο Φορέας Διαχείρισης Δρυμού Πάρνηθος παρών, πυροσβεστικό όχημα περνούσε περιοδικά από τον χώρο, τα μακρόσυρτα ορεινά σαρακατσάνικα ακούσματα γέμιζαν νοσταλγία τις μνήμες όλων, δεν υπήρξαν «ενοχλητικοί» χαιρετισμοί παρισταμένων φορέων και εκπροσώπων, το επιδεικτικό χορευτικό από τα Πετράλωνα πολύ ωραίο, οι χοροί με μαζική συμμετοχή (ακόμη και ο τρίχρονος Φώτης χόρεψε σχεδόν σε όλους τους κυκλικούς ομαδικούς χορούς), πολλά πλαστικά μιας χρήσεως, καλαίσθητοι ξύλινοι κάδοι σκουπιδιών, μάλλον λίγοι κτηνοτρόφοι, αλλά πολλοί αστοί (!...) σαρακατσάνοι, πάρα πολλά αυτοκίνητα, καταγάλανος ουρανός και η τραγική κατάσταση των κτηνοτρόφων επισημάνθηκε με την ανακοίνωση από έναν παριστάμενο κτηνοτρόφο, ότι έχει 15 προβατίνες-εγκυμονούσες για εκποίηση …

Οι ευτυχείς, άρχοντες νομάδες Σαρακατσάνοι, καταντούν σιγά-σιγά (ή μήπως εξωθούνται οργανωμένα?...) σε απλά υποκείμενα αναξιοπρεπών απασχολήσεων σε μια αστική υπολειτουργούσα κατάσταση μέσα σε πόλεις, με αλλοτρίωση της μακροχρόνιας ταυτότητας τους, και της βιωσιμότητας των κοινωνιών τους.

Για την καταγραφή, Δημήτριος Μιχαηλίδης, ΑγροΝέα

Στην αναμνηστική φωτογραφία (από αριστερά) ο κ Κώστας Μαντζουράνης, ο Δημήτρης Μιχαηλίδης, ο κ Θανάσης Κατσιγιάννης, ο κ Αντώνης Βλάχος και η Κα Μάγδα Κοντογιάννη, μέσα στην καταπράσινη Πάρνηθα ενώ διακρίνονται τα τραπέζια από τους χώρους αναψυχής μέσα στον δρυμό.