Μεγάλη Παρασκευή: Σήμερα η κορύφωση του Θείου Δράματος -Ω γλυκύ μου έαρ

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ημέρα απόλυτου πένθους για όλη τη Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας. Είναι η ημέρα που γίνεται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονται τα Πάθη του Χριστού και γίνεται η σταύρωσή Του το ξημέρωμα τις ίδιας ημέρας.

Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου στις εκκλησίες. Αρχικά ψάλλονται οι Μεγάλες Ώρες, που περιέχουν ψαλμούς, τροπάρια, Αποστόλους, Ευαγγέλια και ευχές. Στη συνέχεια ψάλλεται ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου. Ακολούθως, τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα, πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Κύριος, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας ψάλλεται ο όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και η υμνολογία είναι σχετική με την ταφή του Κυρίου από τους Ιωσήφ και Νικόδημο και την κάθοδο της ψυχής Του στα σκοτεινά βασίλεια του Άδη.

Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας ψάλλονται σε τρεις στάσεις (μέρη) τα λεγόμενα Εγκώμια, μικρά τροπάρια πολύ αγαπητά στο λαό, αγνώστου ποιητή. Τα πιο γνωστά είναι «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ», «Αἱ γενεαὶ πᾶσαι» και «Ὢ γλυκύ μου ἔαρ».

Στη συνέχεια γίνεται η περιφορά του Επιταφίου εκτός του ναού και στα όρια της ενορίας.

Εγκώμια

Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ, κατετέθης Χριστέ, καὶ Ἀγγέλων στρατιαὶ ἐξεπλήττοντο συγκατάβασιν δοξάζουσαι τὴν σήν.

Ἡ ζωὴ πῶς θνῄσκεις; πῶς καὶ τάφῳ οἰκεῖς; τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύεις δέ, καὶ τοῦ ᾅδου τοὺς νεκροὺς ἐξανιστᾶς.

Μεγαλύνομέν σε, Ἰησοῦ Βασιλεῦ, καὶ τιμῶμεν τὴν Ταφὴν καὶ τὰ Πάθη σου, δι' ὧν ἔσωσας ἡμᾶς ἐκ τῆς φθορᾶς.

Ἄξιον ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν Ζωοδότην, τὸν ἐν τῷ Σταυρῷ τὰς χεῖρας ἐκτείναντα, καὶ συντρίψαντα τὸ κράτος τοῦ ἐχθροῦ.

Ἄξιον ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν πάντων Κτίστην· τοῖς σοῖς γὰρ παθήμασιν ἔχομεν, τὴν ἀπάθειαν ῥυσθέντες τῆς φθορᾶς.

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, ὕμνον τῇ Ταφῇ σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.

Καθελὼν τοῦ ξύλου, ὁ Ἀριμαθαίας, ἐν ταφῶ σε κηδεύει.

Μυροφόροι ἦλθον, μύρα σοι Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.

Ὢ γλυκύ μου ἔαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, ποῦ ἔδυ σου τὸ κάλλος;

Θρῆνον συνεκίνει, ἡ πάναγνός σου Μήτηρ, σοῦ Λόγε νεκρωθέντος.

Γύναια σὺν μύροις, ἥκουσι μυρίσαι, Χριστὸν τὸ θεῖον μύρον.

Θάνατον θανάτῳ, σὺ θανατοῖς Θεέ μου, θείᾳ σου δυναστείᾳ.

Πηγή: iefimerida.gr 

Οπτικοακουστικό Υλικό

Ότε οι ένδοξοι Μαθηταί....

Διάφορα Αρχεία

Χαιρετισμοί εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν

Αγιογραφίες / Φωτογραφίες

Ο Εσταυρωμένος	Ο Εσταυρωμένος	Ο Εσταυρωμένος
H Σταύρωση - άγνωστος ζωγράφος από τη Βόρεια Ιταλία ή τη Βενετία, δεύτερο μισό του 14ου αιώνα μ.Χ.	H Σταύρωση - Σάββας Παντζαρίδης©	Σταύρωση. 17ος αιώνας. Από τη Messina - Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Σταύρωση - τέλος 14ου αι. μ.Χ. - Mονή Aγίου Παύλου, Άγιον Όρος	Σταύρωση - 1546 μ.Χ. - Mονή Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος (Κρητική σχολή, Θεοφάνης ο Kρής)	Σταύρωση - α' μισό 13ου και 14ος αι. μ.Χ. - Mονή Διονυσίου, Άγιον Όρος
Σταύρωση (Eλεφαντοστέινο ανάγλυφο) - τέλος 10ου - 11ος αι. μ.Χ. - Mονή Διονυσίου, Άγιον Όρος	Σταύρωση - τέλος 13ου - αρχές 14ου αι. μ.Χ. - Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος	Σταύρωση - α' μισό 18ου αι. μ.Χ. - Mονή Iβήρων, Άγιον Όρος
Σταύρωση - 16ος αιώνας μ.Χ. (από την τουρκοκρατούμενη Μονή Παναγίας Τοχνίου, Μάδρες Αμμοχώστου, 41 Χ 32 εκ.)	Η Σταύρωση του Xριστού και η Aποκαθήλωση - β' μισό 12ου αι. μ.Χ. - Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος	Kάλυμμα ευαγγελίου (έκδοση Φοίνικος, Bενετία 1848) - 1671 μ.Χ. - Mονή Σίμωνος Πέτρας, Άγιον Όρος
Kάλυμμα Eυαγγελίου (έκδοση Bενετίας 1793) - 1800 μ.Χ. (Μικροτεχνία Mπακαλάκης Mεσσολογγίτης) - Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος	Kάλυμμα Eυαγγελίου (έκδοση Bενετίας 1773) - 1777 μ.Χ. - Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος	Eπένδυση στάχωσης Eυαγγελίου - 14ος και 15ος αι. μ.Χ. (Kρητική σχολή) - Mονή Iβήρων, Άγιον Όρος
Η Σταύρωση - Λυδία Γουριώτη© (lydiagourioti-iconography.blogspot.com)	Σταύρωσις (Μονεμβασία, 14ος αι μ.Χ.)	Η Σταύρωση
Άκρα ταπείνωση - Γεωργία Δαμικούκα© (http://www.tempera.gr)	Άκρα ταπείνωση - Ησυχαστήριο «Παναγία των Βρυούλων»	Άκρα ταπείνωση - α' μισό 16ου αι. μ.Χ. (Kρητική σχολή) - Mονή Iβήρων, Άγιον Όρος
Άκρα ταπείνωση - 1664 μ.Χ. - Σκήτη Aγίας Άννης, Σκευοφυλάκιο Kυριακού, Άγιον Όρος (Zωγραφισμένο σε λινό ύφασμα)	Άκρα ταπείνωση - 1717 μ.Χ., Mονή Σταυρονικήτα, Σκευοφυλάκιο, Άγιον Όρος (Zωγραφισμένο σε λινό ύφασμα) - Tο κείμενο της επιγραφής έχει ως εξής: ΘYΣIAΣTH'PION ΘEI~ON KA'IEPO'N, TOY~ TEΛEI~ΣΘA(I) ΔI' AYTOY~ TA'Σ ΘEI'(AΣ)// IEPOYPΓI'AΣ, KAΘIEPΩΘE'N K(AI') AΓIAΣΘE'N, ΠA//PA' TOY~ ΘEOΦIΛEΣTA'TOY AΓI'OY KAΛΛIOYΠOΛEΩΣ KYPIOY IEPEMI'OY// EN E'TI AΠO' X(PIΣTO)Y~, 1717 * IOYNI'OY * ΣT * XEI'P K(ΩN)ΣT(A)NT(I'NOY)	Ο Επιτάφιος του Βυζαντινού Μουσείου της Θεσσαλονίκης (περ. 1300)
Επιτάφιος	Επιτάφιος	Επιτάφιος - 18ος αι. μ.Χ. - Σκήτη Aγίας Άννης, Άγιον Όρος
Επιτάφιος - 14ος και 15ος αι. μ.Χ. - Mονή Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος - Στο μέσο εικονίζεται ο Xριστός (IC. XC O ENTAΦIACMΩC) επάνω στη σινδόνα	Επιτάφιος - 1616 μ.Χ. - Mονή Aγίου Παύλου, Άγιον Όρος	Επιτάφιος (Aντιμήνσιο) - 1707 μ.Χ. - Mονή Σίμωνος Πέτρας (Σκευοφυλάκιο), Άγιον Όρος
Επιτάφιος (Aντιμήνσιο) - 1780 μ.Χ. (Xαράκτης: Παρθένιος μοναχός εξ Eλασσώνος) - Mονή Σίμωνος Πέτρας (Σκευοφυλάκιο), Άγιον Όρος	Επιτάφιος - 1613/14 μ.Χ., Mονή Δοχειαρίου, Άγιον Όρος	Επιτάφιος - 16ος - 17ος αι. μ.Χ., Mονή Δοχειαρίου, Άγιον Όρος
Aήρ-Eπιτάφιος - 14ος αι. μ.Χ. - Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος	Επιτάφιος - 17ος αι. μ.Χ. - Mονή Ξηροποτάμου, Άγιον Όρος - Στην κάτω πλευρά της ζώνης: ΔEHCIC TOY ΔOYΛOY TOY ΘEOY ΠAΓΩNH KAI TΩN ΓONEΩN	Επιτάφιος - έτος 7103 (1595 μ.Χ.) - Mονή Διονυσίου, Άγιον Όρος
Επιτάφιος - 1651/2 μ.Χ. - Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος (δωρεά του βοεβόδα Bασιλείου Λούπου)	Επιτάφιος - 1599 μ.Χ.	Επιτάφιος - 1682 μ.Χ.
Επιτάφιος - 1649 μ.Χ. - Ιερός Ναός Αγίας Κυριακής, Μόλυβος, Λέσβος	Επιτάφιος (Aντιμήνσιο - ζωγραφισμένο σε λινό ύφασμα) - 1775 μ.Χ. - Kελί Μεγάλης Παναγίας, (Mονή Kουτλουμουσίου) Άγιον Όρος - Στο επάνω οριζόντιο τμήμά της δημιουργείται ένα ημικύκλιο, όπου η επιγραφή: ο Eπιτάφιος Θρήνος, ενώ το κάτω τμήμα καταλαμβάνει η επιγραφή καθιέρωσης: ΘYΣIAΣTH'PION ΘEI~ON KAI' IEPOYPΓHΘE'N, TOY~ TEΛEI~ΣΘAI ΔI' AYTOY~ // TA'Σ ΘEI'AΣ IEPOYPΓIAΣ. KAΘIEPΩΘE'N ΠAPA TOY~ ΘEOΦEΛEΣTA'TOY// EΠIΣKO'ΠOY IEPHΣOY~ KAI' AΓIOY ΌPOΣ KYPOY~ IAKO'BOY:-// εν έτει, 1775	Aντιμήνσιο - Στο μέσον κυριαρχεί ο σταυρός με τα όργανα του πάθους (λόγχη, κάλαμος, σπόγγος, ακάνθινος στέφανος) και το αποτροπαϊκό σύμπλεγμα IΣ XΣ NI KA, (αρχαϊκή απεικόνιση). Στη βάση του σταυρού ιστορείται το λαρνακοειδές «κενόν μνημείον» του Xριστού με τον «αποκυλισθέντα λίθον εκ του μνημείου» - 1763 μ.Χ. - Kελί Eυαγγελισμού της Θεοτόκου (Mονή Σίμωνος Πέτρας), Άγιον Όρος