Μύθοι και αλήθειες για τα φάρμακα

ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΠΟΥ ΔΙΕΛΥΣΕ ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ

Στα βράχια έριξε τα ασφαλιστικά Ταμεία το «πάρτι» με τη φαρμακευτική δαπάνη.

Τα χρήματα που διέθεσε το κράτος για φάρμακα ανήλθαν την περασμένη δεκαετία στα 30 δισ. ευρώ. Μεγάλο μέρος του ποσού ξεπερνά τις πραγματικές ανάγκες. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησής του ήταν 9,9%, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην πρώτη ευρωπαϊκή θέση.
Από το 2000 έως το 2009 η ετήσια δαπάνη αυξήθηκε κατά τέσσερις φορές (από 1,3 δισ. σε 5,1 δισ. ευρώ). Η σπατάλη οδήγησε τα Ταμεία σε διάλυση και «μαύρη τρύπα» 20 δισ. ευρώ.

Η Ελλάδα διατηρεί τα πρωτεία και στην περίοδο της κρίσης. Μόνο που η πορεία είναι αντίστροφη: Από το 2009 έως σήμερα κατέχει την πρώτη θέση σε ρυθμό μείωσης της δαπάνης, με ετήσιο ποσοστό μείωσης πάνω από 10%.
Το 2013 η δαπάνη των Ταμείων για φάρμακα θα ανέλθει στα 2,4 δισ. ευρώ, ποσό που το 2014 δεν θα ξεπεράσει τα 2 δισ. Με το ποσό αυτό, η φαρμακευτική δαπάνη επιστρέφει στα επίπεδα του 2012. «Εργαλείο» για την επίτευξη του στόχου είναι η τροπολογία για την τιμολόγηση των φαρμάκων που ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή.
Το «Εθνος» απαντά σε έξι ερωτήσεις οι οποίες σχετίζονται με τις κυοφορούμενες αλλαγές και την κινητικότητα γύρω από το θέμα του φαρμάκου:
Γιατί προστατεύονται τα πρωτότυπα φάρμακα;
Η έρευνα και ανάπτυξη ενός νέου σκευάσματος απαιτεί πολλά χρόνια έρευνας. Η αρχική ιδέα του ερευνητή δοκιμάζεται συστηματικά στο εργαστήριο. Η συντριπτική πλειονότητα των ιδεών αυτών απορρίπτονται, καθώς διαπιστώνεται στην πορεία ότι δεν είναι αρκετά αποτελεσματικά ή ασφαλή.
Οσα περάσουν δοκιμάζονται σε ανθρώπους στο πλαίσιο περίπλοκων κλινικών μελετών.
Για να καλυφθεί το τεράστιο κόστος έρευνας και ανάπτυξης, τα φάρμακα αυτά έχουν δεκαετή πατέντα. Κυκλοφορούν, δηλαδή, μονοπωλιακά στη διεθνή αγορά, χωρίς στο διάστημα αυτό να μπορεί να παραχθεί σκεύασμα με την ίδια δραστική ουσία.
Ποιοι πλήττονται περισσότερο από την τροπολογία του υπουργείου Υγείας;
Οι εκτιμήσεις που διακινούνται μέσω δηλώσεων πολιτικών προσώπων έχουν (συχνά) υποκειμενικό χαρακτήρα. Ο υπουργός Υγείας διατείνεται ότι οι πολυεθνικές υφίστανται τις μεγαλύτερες απώλειες, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ απαντά ότι πλήττονται κυρίως τα γενόσημα που παράγει η εθνική φαρμακοβιομηχανία. Πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι τις μεγαλύτερες μειώσεις τιμών έχουν υποστεί τα εκτός πατέντας (off patent), με τα πρωτότυπα και τα γενόσημα να έχουν περίπου τις ίδιες μειώσεις.
Ποιοι ωφελούνται από τις ρυθμίσεις;
Για τα πρωτότυπα σκευάσματα δεν προβλέπεται μείωση της τιμής, καθώς θα διατηρηθεί το σημερινό καθεστώς τιμολόγησης. Η τιμή τους, δηλαδή, ορίζεται με βάση τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Γιατί, όμως, αντιδρούν οι εκπρόσωποι των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών;
Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοβιομηχανίας, οι τιμές των γενοσήμων καθορίζονται ουσιαστικά στο 32,5% της τιμής που είχε το πρωτότυπο φάρμακο (που αντιγράφουν), όταν είχε ακόμη πατέντα.
Επιβάλλεται, επιπλέον, δυναμική τιμολόγηση, δηλαδή περαιτέρω μείωση τιμών βάσει του όγκου πωλήσεων. Σε αυτό πρέπει να συνυπολογιστούν οι υποχρεωτικές εκπτώσεις (rebates) και επιστροφές (claw back) που επιβάλλει το κράτος, με αποτέλεσμα ?σύμφωνα με την ΠΕΦ? η τελική τιμή των γενοσήμων να κυμαίνεται μεταξύ 25% και 27% της τιμής του πρωτοτύπου.
Το ποσοστό θεωρείται ότι δεν καλύπτει το κόστος παραγωγής και διαμορφώνει μη βιώσιμες συνθήκες για τις ελληνικές βιομηχανίες.
Υπάρχει επίπτωση και στα off patent;
Ναι, καθώς με το νέο σύστημα τιμολόγησης η μείωση της τιμής τους φτάνει το 50%, ενώ καταργείται η δικλίδα ασφαλείας του μέσου όρου των τριών χαμηλότερων τιμών του φαρμάκου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι επιχειρήσεις εκτιμούν ότι θα υπάρξουν αποσύρσεις και ελλείψεις στην ελληνική αγορά.
Τι συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Τα γενόσημα και τα εκτός πατέντας (off patent) είναι ενταγμένα στην κατηγορία «γενόσημα» και καλύπτουν πολύ υψηλά ποσοστά στην αγορά, τα οποία φτάνουν έως και 70%. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι πολύ μικρότερο, με την κυβέρνηση να έχει βάλει ως στόχο το 60%. Στα νοσοκομεία η κατάσταση είναι καλύτερη, καθώς ορισμένα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα έχουν πετύχει ποσοστά έως και 90%. Μελέτες δείχνουν ότι η αυξημένη κατανάλωση γενοσήμων κρατά χαμηλά τη φαρμακευτική δαπάνη και η μειωμένη κατανάλωσή τους την αυξάνει.
Χώρες όπως η Γερμανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία εφαρμόζουν υποχρεωτικές ποσοστώσεις συνταγογράφησης γενοσήμων. Στη Γερμανία καθορίζονται ετήσιοι στόχοι ανά γιατρό για το ποσοστό των γενοσήμων που θα συνταγογραφήσουν.
Πώς διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα τις δαπάνες στην Ευρώπη;

Οι αρχές των ευρωπαϊκών χωρών ελέγχουν τη φαρμακευτική δαπάνη εφαρμόζοντας μέτρα όπως οι φαρμακευτικοί προϋπολογισμοί, οι οποίοι καταρτίζονται σε επίπεδο γιατρού (Μεγάλη Βρετανία, Σλοβακία, Γερμανία) ή σε εθνικό επίπεδο (Γαλλία).