Οι ανατιμήσεις αλλάζουν τα σχέδια των εταιρειών

 Ενα lockdown θα μας σώσει! Μοιάζει υπερβολικό. Και είναι. Αλλά στην πραγματικότητα, όπως επισημαίνει ο κόσμος του εμπορίου, μία νέα αναστολή δραστηριοτήτων το ερχόμενο φθινόπωρο είναι αυτή που ενδεχομένως περιορίσει τις αρνητικές συνέπειες της αύξησης του μεταφορικού κόστους, των διεθνών τιμών των πρώτων υλών και πιθανών ελλείψεων σε κάποια προϊόντα.

Κι αυτό διότι μία νέα αναστολή δραστηριοτήτων, αφενός θα οδηγήσει εκ νέου σε μείωση της ζήτησης και αφετέρου σε αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων που παρατηρούνται σήμερα παγκοσμίως. Ετσι άλλωστε ερμηνεύουν αυτοί που γνωρίζουν καλά τον επικεφαλής της Jumbo Απόστολο Βακάκη, τη φράση του «ελάτε να συζητήσουμε ξανά τον Οκτώβριο», φράση που χρησιμοποίησε την περασμένη Τρίτη, τότε που «χτύπησε το καμπανάκι» για ελλείψεις προϊόντων και ανατιμήσεις και ανακοίνωσε την απόφασή του να σταματήσει τις παραγγελίες από την Κίνα και την ευρύτερη ασιατική αγορά. 

Για την ώρα, πάντως, η κατάσταση στην ελληνική αγορά θεωρείται σε γενικές γραμμές διαχειρίσιμη, καθώς η μειωμένη ζήτηση σε διαρκή καταναλωτικά αγαθά το προηγούμενο διάστημα είχε ως συνέπεια την ύπαρξη επαρκών αποθεμάτων για μερικούς μήνες ακόμη. Οι θερινές εκπτώσεις, που αναμένεται να ξεκινήσουν στις 12 Ιουλίου και να ολοκληρωθούν στο τέλος Αυγούστου, θα δώσουν μια ευκαιρία για τη ρευστοποίηση αποθεμάτων, που σε ορισμένους κλάδους του λιανεμπορίου, όπως αυτοί της ένδυσης – υπόδησης και μεγάλων οικιακών συσκευών, είναι σημαντικά. 
Ηδη, πάντως, αρκετοί λιανέμποροι και χονδρέμποροι αναζητούν ή έχουν ήδη βρει εναλλακτικούς προμηθευτές για κάποια προϊόντα και φυσικά δεν είναι μόνο η περίπτωση της Jumbo, που κατά δήλωση του κ. Βακάκη το πράττει αυτό. Ανάλογες κινήσεις έχουν γίνει από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εμπορία επίπλων, ξενοδοχειακού εξοπλισμού, ειδών νοικοκυριού, όπως επισημαίνουν στην «Καθημερινή της Κυριακής» υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους παραπάνω κλάδους, καθώς και στην κατηγορία cash & carry. Βεβαίως, η μη ικανοποιητική, με βάση τουλάχιστον τις αρχικές προσδοκίες, πορεία του τουρισμού μειώνει σημαντικά την πιθανότητα μεγαλύτερων ελλείψεων, τουλάχιστον κατά τη θερινή περίοδο. Δεδομένες, από την άλλη, θεωρούνται οι ανατιμήσεις από τον Σεπτέμβριο κι έπειτα, καθώς οι νέες παραγγελίες έχουν γίνει στην πλειονότητά τους σε αρκετά υψηλότερες τιμές. 

Αλλαγές 

Στην παρούσα φάση στην ελληνική αγορά οι όποιες ελλείψεις αντιμετωπίζονται με αλλαγή του προϊοντικού μείγματος των εταιρειών. Για παράδειγμα, μεγάλη αλυσίδα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών αποφάσισε να σταματήσει να εισάγει από την Κίνα κάποια ψυγεία χαμηλής τιμής, καθώς το μεταφορικό κόστος καθιστούσε ασύμφορη την εν λόγω εισαγωγή. «Εάν φέρναμε τα ψυγεία αυτά, που πρόκειται μάλιστα για ογκώδη προϊόντα κι επομένως καταλαμβάνουν πολύ χώρο στα κοντέινερ –δηλαδή πρέπει να πληρώσουμε πολλά κοντέινερ–, στη συνέχεια δεν θα είχαμε πραγματικές επιλογές: ή θα έπρεπε να μετακυλίσουμε το αυξημένο κόστος στη λιανική, καθιστώντας στην ουσία το προϊόν μη ανταγωνιστικό ή να απορροφήσουμε το κόστος αυτό, έχοντας απώλεια εσόδων και κερδών και μάλιστα από ένα προϊόν που δεν θεωρείται υψηλής προστιθέμενης αξίας», δηλώνει χαρακτηριστικά ανώτατο στέλεχος της αλυσίδας. Υπενθυμίζεται ότι ανάλογες αναφορές για ογκώδη προϊόντα (π.χ. μεγάλα λούτρινα παιχνίδια και καρέκλες) έκανε την Τρίτη και ο κ. Βακάκης, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι σε ένα παιχνίδι – αρκούδα που έκανε 50 ευρώ, εάν μετακυλιστεί το πολλαπλάσιο πλέον μεταφορικό κόστος, θα φτάνει να πωλείται 200 ευρώ. 

Προβλήματα τα οποία σήμερα εκφράζονται ως καθυστερήσεις στην παράδοση των παραγγελιών παρατηρούνται στον κλάδο του αυτοκινήτου, ειδικά στις περιπτώσεις που πρόκειται για οχήματα με κάποια πρόσθετα χαρακτηριστικά και αξεσουάρ τεχνολογικής φύσης. Ο λόγος είναι η έλλειψη παγκοσμίως σε τσιπ. Η κατάσταση αυτή έχει μία ακόμη παρενέργεια: την επιστροφή, αναγκαστική, για κάποιο τουλάχιστον διάστημα σε τεχνολογίες προηγούμενης γενιάς, είτε πρόκειται για αυτοκίνητα είτε για ηλεκτρονικούς υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα και την καθυστέρηση τοποθέτησης στην αγορά νέων μοντέλων, που επρόκειτο να κυκλοφορήσουν παγκοσμίως το φετινό καλοκαίρι. 

Οι ελλείψεις και η αύξηση του μεταφορικού κόστους δεν φαίνεται πάντως να είναι οι αιτίες για τις όποιες αλλαγές των επενδυτικών σχεδιασμών για την πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων. Καθοριστικός παράγοντας είναι το πώς τελικά θα διαμορφωθεί η ζήτηση τη φετινή χρονιά, πώς θα μοιραστεί ο τζίρος ανάμεσα σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και ποιες επιχειρήσεις θα βγουν εκτός του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας. «Το θέρος, οι προσδοκίες για αύξηση των τουριστικών εσόδων και η ύπαρξη ακόμη κάποιων μέτρων στήριξης θολώνουν την πραγματική εικόνα», υποστηρίζει μιλώντας στην «Κ» πολύπειρο στέλεχος του λιανεμπορίου. Και προσθέτει: «Ο απολογισμός θα γίνει το φθινόπωρο και τότε αναμένεται αρκετές, μικρές κυρίως, επιχειρήσεις να διακόψουν τη λειτουργία τους. Τότε θα απελευθερωθούν και αρκετά ακίνητα και θα παρουσιαστούν πολλές ευκαιρίες για τις μεγάλες αλυσίδες να προχωρήσουν σε επενδύσεις σε νέα καταστήματα, αλλά και σε αποθηκευτικούς χώρους». Σύμφωνα, μάλιστα, με παράγοντες της αγοράς, η αύξηση στις τιμές των ακινήτων που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα είναι πλασματική και στην ουσία οι μεγάλοι «παίκτες» του λιανεμπορίου τηρούν στάση αναμονής, εκτιμώντας ότι σε μερικούς μήνες θα υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες τόσο για εμπορικά ακίνητα όσο και για άλλα επαγγελματικά ακίνητα που μπορούν να στεγάσουν αποθήκες και αυτοματοποιημένα συστήματα που θα υποστηρίζουν καλύτερα το ηλεκτρονικό κανάλι πωλήσεων. 

Ευκαιρία να επιστρέψει η παραγωγή στον τόπο της

«Υπάρχουν μεταποιητικές μονάδες στην Ελλάδα που δεν λειτουργούν αλλά που έχουν λαδωμένες τις μηχανές έτοιμες να λειτουργήσουν, παρά το γεγονός ότι είναι πλέον παλαιάς τεχνολογίας». Με αυτά τα λόγια γνωστός παράγοντας του λιανεμπορίου επισημαίνει ότι θα μπορούσε να επιστρέψει στη χώρα μέρος της παραγωγής, για παράδειγμα στον χώρο ένδυσης. Βεβαίως, αυτό που επισημαίνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι ότι η Ελλάδα παραμένει και θα παραμείνει εξαρτημένη σε πρώτες ύλες, διότι για παράδειγμα μπορεί να παράγει βαμβάκι, αλλά πλέον διαθέτει ελάχιστα κλωστήρια και επομένως αυτό που μπορεί να πράξει, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, είναι να παράγει κάποια προϊόντα προστιθέμενης αξίας, αλλά σε περιορισμένες ποσότητες.

Ενδεικτικά οι στόχοι της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ένδυση και την κλωστοϋφαντουργία έως το 2030 είναι οι ακόλουθοι: Να είναι η Ε.Ε. ηγέτις σε αειφόρα προϊόντα των κλάδων αυτών, να μειώσει την εξάρτησή της από τρίτες χώρες, να αυξήσει την παραγωγικότητά της και την παραγωγή της, να διατηρήσει τον ηγετικό της ρόλο στον σχεδιασμό και την ποιότητα και να βελτιώσει το μερίδιο αγοράς της μέσα από την αύξηση των εξαγωγών και τον καλύτερο έλεγχο της αγοράς.

Σήμερα στην Ε.Ε. απασχολούνται στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας και της ένδυσης 1,5 εκατ. άνθρωποι σε 160.000 επιχειρήσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων μικρομεσαίες, ενώ ο ετήσιος τζίρος υπολογίζεται σε 162 δισ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συζήτηση συνολικά για την επιστροφή της μεταποίησης στον τόπο καταγωγής της έχει ανοίξει ευρύτερα στην Ευρώπη και δεν αφορά μόνο τον κλάδο ένδυσης. Και αυτό διότι η πανδημία που εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη, ανέδειξε την τεράστια εξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας από μία χώρα ή έστω από μια συγκεκριμένη περιοχή, την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία.

Βεβαίως, σε ποιο βαθμό μπορεί τελικά να γίνει αυτό και πότε εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις απώλειες που έχει υποστεί η παγκόσμια οικονομία, καθώς η μεταφορά παραγωγής σημαίνει αφενός σημαντικές επενδύσεις, αλλά και μεταρρυθμίσεις στα οικονομικά συστήματα των ανεπτυγμένων χωρών, οι οποίες δεν είναι βέβαιο εάν και πότε θα επιτευχθούν. Πάντως, σε ορίζοντα δεκαετίας εκτιμάται ότι μέρος τουλάχιστον της παραγωγής θα έχει «μετακομίσει» από την Κίνα σε χώρες πιο κοντινές με εκείνες όπου γίνεται ο σχεδιασμός και η πολύ μεγάλη κατανάλωση.