Οι χώρες του Νότου έχουν ανάγκη ενός Σχεδίου Μάρσαλ

Την ανάγκη ενός Σχεδίου Μάρσαλ για τη Νότια Ευρώπη, επισημαίνουν -σε κοινή έρευνά τους- τρία διεθνούς κύρους οικονομικά ινστιτούτα, το αυστριακό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών, το προσκείμενο στα γερμανικά συνδικάτα Ινστιτούτο Μακροοικονομίας και Οικονομικής Έρευνας, και το γαλλικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών, που υπάγεται στο Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών του Παρισιού.
Στην έρευνά τους, τα τρία ινστιτούτα παρουσιάζουν μια ζοφερή εικόνα για το μεσοπρόθεσμο μέλλον της Ευρωζώνης, προβλέποντας έναν μέσο όρο ανάπτυξης 0,9% στο διάστημα 2013- 2017 και 1,2% για τις 27 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως σημειώνεται, σε αυτό το σενάριο βάσης, δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι νέες συμφωνίες για το Δημοσιονομικό Σύμφωνο του Μαρτίου 2012, όπως επίσης και άλλα περιοριστικά μέτρα, τα οποία θα αναθεωρούσαν αυτό το σενάριο προς τα κάτω.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι ο μέσος όρος ανεργίας θα ανέλθει στο 12,1%, ενώ στις χώρες της Νότιας Ευρώπης είναι αισθητά υψηλότερη και αντιστοιχεί σε οικονομική ύφεση.
Στην Ελλάδα και την Ισπανία, μάλιστα, το ποσοστό των ανθρώπων χωρίς εργασία είναι υψηλότερο από ό,τι το 1933 στις χώρες που πλήττονταν τότε περισσότερο από την παγκόσμια οικονομική κρίση, δηλαδή τη Γερμανία και τις ΗΠΑ.
Την τάση αυτή επιβεβαιώνει και η Κοινωνική Έκθεση της ΕΕ, που παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα, η οποία διαπιστώνει μια συνεχώς αυξανόμενη απόσταση στα ποσοστά ανεργίας ανάμεσα στις νοτιοευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση και σε εκείνες του σταθερότερου Βορρά, διαφορά που το 2012 ήταν δέκα ποσοστιαίες μονάδες, για πρώτη φορά τόσο μεγάλη.
Στην πρόγνωσή τους, τα τρία ινστιτούτα αναφέρουν ότι οι χώρες της Ευρωζώνης που βρίσκονται σε κρίση, όπως επίσης και η Ολλανδία, κινούνται προς έναν αποπληθωρισμό, η ζήτηση μειώνεται τόσο δραστικά, ώστε να υπάρχει πτώση στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, κάτι που καθιστά σχεδόν αδύνατη μια μείωση του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους.

Προβλέπουν ακόμη, πως παρ’ όλες τις προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης, το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη θα αυξάνεται περαιτέρω, από 91% κατά μέσο όρο το 2012 σε 95% το 2017.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, μια εξαιρετική κατάσταση όπως αυτή στην Ευρωζώνη -και ιδιαίτερα στις νοτιοευρωπαϊκές χώρες της, απαιτεί εξαιρετικά μέτρα -και ως τέτοια οι ίδιοι ανέπτυξαν δύο σενάρια για την αλλαγή κατεύθυνσης στην πολιτική.
Το πρώτο σενάριο είναι ένα Σχέδιο Μάρσαλ, στο πλαίσιο του οποίου η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία θα λάβουν μέχρι το 2017 χρηματοδότηση από τα κοινοτικά ταμεία, ύψους 1% του εκάστοτε ΑΕΠ, με την οποία θα ενισχυθούν οι επενδύσεις σε αυτές τις χώρες.
Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτού του Σχεδίου θα σταθεροποιηθούν τα μακροπρόθεσμα επιτόκια για κρατικά ομόλογα στο 2%, κάτι που θα ελάφρυνε μαζικά το χρέος τους.
Το δεύτερο σενάριο των ερευνητών, με την επωνυμία «New Deal», λαμβάνει ως δεδομένη την εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ με μια επιπλέον διεύρυνση από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης της ζήτησης (επενδύσεις και κατανάλωση) κατά 1% ετησίως, ούτως ώστε έως το 2017 να έχει αυξηθεί η ζήτηση κατά συνολικά 5% του ΑΕΠ.

Αυτή η ώθηση της «επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής», όπως χαρακτηρίζεται, θα χρηματοδοτηθεί από τα ίδια τα κράτη και θα επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς τους.

Για την υλοποίηση αυτών των μέτρων, οι ερευνητές των τριών ινστιτούτων προτείνουν για μια ακόμη φορά την ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, ενός ταμείου απόσβεσης χρέους και την έκδοση ευρωομολόγων -με την απόσβεση του χρέους να γίνεται από τα έσοδα του φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Στην έκθεσή τους, οι ερευνητές εκφράζουν την απογοήτευσή τους από τις μέχρι τώρα πρωτοβουλίες της ΕΕ, για παράδειγμα από το Σύμφωνο Ανάπτυξης του Ιουνίου 2012, το οποίο -όπως αναφέρουν- μπορεί να θεωρηθεί ως πολιτική χειρονομία και όχι ως συγκεκριμένο πρόγραμμα για την ανάκαμψη.