Αποφάσεις για λιγότερη αγρανάπαυση, και πολλή αμειψισπορά με τη νέα ΚΑΠ

Στο 5% και όχι στο 7% που είχε προταθεί αρχικά, περιορίζεται, όπως όλα δείχνουν, η υποχρέωση αγρανάπαυσης με βάση τη νέα ΚΑΠ, ενώ ανοικτό παραμένει προς το παρόν το θέμα της αμειψισποράς που θα απαιτηθεί για να εισπράττουν οι καλλιεργητές το 30% της ενίσχυσης που ορίζεται από λεγόμενο «πρασίνισμα». Υποχρέωση για το πρώτο θα έχουν οι καλλιεργητές με έκταση μεγαλύτερη των 150 στεμμάτων, ενώ η αμειψισπορά αφορά σε καλλιεργητές με περισσότερα από 100 στρέμματα.

Με την συνέντευξη Τύπου για τη νέα ΚΑΠ αρχίζουν οι ζυμώσεις για τις κατευθύνσεις που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση.

Αυτές είναι ορισμένες μόνο από τις διευκρινήσεις που δόθηκαν από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης σε συνέντευξη τύπου για την νέα ΚΑΠ, χωρίς να γίνουν γνωστές ωστόσο οι ειδικότερες προσεγγίσεις του θέματος από την ελληνική κυβέρνηση. Έγινε ωστόσο η παραδοχή ότι η ισχύουσα ΚΑΠ οδεύει σε παράταση ενός έτους (2014) στη διάρκεια του οποίου θα ισχύσουν τα ιστορικά δικαιώματα με μια περικοπή της τάξεως του 10-12% περίπου. 

Με την πρώτη ουσιαστικά συνέντευξη τύπου για τη νέα ΚΑΠ αρχίζουν επί της ουσίας οι ζυμώσεις για τις κατευθύνσεις που πρόκειται να ακολουθήσει η ελληνική κυβέρνηση στη διαμόρφωση του σχετικού φακέλου, υπόθεση για την οποία το AgroNews και η Agrenda έχουν δώσει εδώ και καιρό μια πολύ καλή πρόγευση.
Συνοπτικά το περίγραμμα των επιλογών έχει ως εξής:
● Η εφαρμογή της αναθεωρημένης ΚΑΠ κινείται με ένα χρόνο καθυστέρηση και, αντί για την περίοδο 2014-2020, καλύπτει την περίοδο 2015-2021.
● Η ισχύς των ιστορικών δικαιωμάτων παρατείνεται κατά ένα χρόνο (2014), χρονιά κατά την οποία ωστόσο οι υφιστάμενες ενισχύσεις θα υποστούν μια οριζόντια περικοπή της τάξεως του 10-15% προσαρμοζόμενες στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε.
● Η μετάβαση στο νέο καθεστώς ενισχύσεων θα είναι ολοκληρωτική και όχι μεταβατική, επομένως οι νέες ρυθμίσεις θα ισχύσουν στο σύνολό τους από την 1η Ιανουαρίου του 2015.
● Με βάση το μοντέλο της περιφεριφερειοποίησης θα ισχύσουν δύο κατηγορίες δικαιωμάτων, τα στρεμματικά για τους γεωργούς στα 38,5 ευρώ και τα εκτατικά για τους κτηνοτρόφους στα 23,7 ευρώ.
Στις παραπάνω ενισχύσεις ενσωματώνονται η βασική ενίσχυση και το λεγόμενο πρασίνισμα, ενώ ένα μικρό περιθώριο για αύξηση των αντίστοιχων ποσών προκύπτει από τους ειδικούς φακέλους των Νέων Γεωργών (1%), των φυσικών περιορισμών (3%), των συνδεδεμένων ενισχύσεων (7%) και του Εθνικού Αποθέματος (3%).
Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι ο βοσκότοπος που απαιτείται για την κατοχύρωση ενός δικαιώματος στην περίπτωση εκτροφής Μεγάλων Μονάδων Ζώων (αγελάδες, ίπποι κ.ά.) είναι στα 10 στρέμματα, ενώ στην περίπτωση των αιγοπροβάτων η σχέση διαμορφώνεται στο 1/6 (1 ΜΜΖ=6 αιγοπρόβατα).
Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι με βάση τα παραπάνω, για πρώτη φορά μετά την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια να ανοίξουν οι ορίζοντες στον τομέα της αγροτικής παραγωγής, να απελευθερωθεί η αγροτική δραστηριότητα και να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε φυσικό πρόσωπο ή φορέα που θα ήθελε να δραστηριοποιηθεί στο συγκεκριμένο τομέα να κινηθεί με άνεση και χωρίς τις αγκυλώσεις που δημιουργούσαν τα ιστορικά δικαιώματα.
Είναι ίσως η πρώτη φορά μετά από χρόνια που οι συντελεστές της αγροτικής παραγωγής με γνώμονα τη ζήτηση των αγορών, θα μπορούν να προγραμματίζουν σε βάθος χρόνου και χωρίς ιδιαίτερες δεσμεύσεις για την επιλογή των καλλιεργειών ή των εκτροφών αντίστοιχα, σχεδιάζοντας παράλληλα και τις κατάλληλες επενδύσεις χωρίς το φόβο μιας ενδεχόμενης βίαιης μεταβολής των κανόνων και του περιβάλλοντος.
Για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής έκανε προτάσεις η Κομισιόν, το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.  Τώρα μένει από τους τρεις αυτούς ευρωπαϊκούς πόλους να υπάρξει μια κοινή θέση.
Στη συνέντευξη τύπου για τις νέες δομές της ΚΑΠ συμμετείχαν οι Γενικοί Γραμματείς Μόσχος Κορασίδης και Δημήτριος Μελάς και μεταξύ άλλων ειπώθηκαν τα εξής:
- Τέσσερις κανονισμοί:

• πρώτος πυλώνας (άμεσες ενισχύσεις και κοινή οργάνωση αγοράς). Η Ελλάδα για τον πρώτο πυλώνα θα διαθέσει, με βάση τα σημερινά δεδομένα, 15 δισ. ευρώ.
• δεύτερος πυλώνας (αγροτική ανάπτυξη- Αλ. Μπαταλτζής). Η χώρα μας θα διαθέσει 3,74 δισ. ευρώ.
Συνολικά η νέα ΚΑΠ θα είναι στα 18 δισ. ευρώ. Τα τρέχοντα δεδομένα έχουν ως εξής: πρώτος πυλώνας 16 δισ. ευρώ και ο δεύτερος 3,8 δισ. ευρώ. Θα προστεθούν χρήματα για τους νέους αγρότες, την αγροτική έρευνα και την τεχνολογία.
Οριζόντιος κανονισμός (διαχείριση χρηματοδότησης στους 3 κανονισμούς). Είναι διαχειριστικός κανονισμός και αφορά τον κανονισμό για τις άμεσες ενισχύσεις, τον κανονισμό για την κοινή οργάνωση αγοράς και τον κανονισμό για την αγροτική ανάπτυξη.
Τα πιο πολλά λεφτά θα δοθούν στις άμεσες ενισχύσεις, ενώ η κοινή οργάνωση αγοράς θα έχει πιο λίγα λεφτά. 
Όσον αφορά στο πως θα μεταφέρονται λεφτά από τον πρώτο στον δεύτερο πυλώνα υπάρχει ευελιξία με ένα πλαφόν 15% των χρημάτων από τον έναν πυλώνα στον άλλο. 
Τέλος, όσον αφορά για το ύψος των άμεσων ενισχύσεων, το λεγόμενο capping ή αλλιώς πλαφόν, αποφασίστηκε στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας να αποφασίζουν μόνα τους τα κράτη μέλη να θέλουν ή όχι να υπάρχει ένα πλαφόν στις άμεσες ενισχύσεις.
- Συνδεδεμένη ενίσχυση:
Από 1,5% που ισχύει, το Συμβούλιο πρότεινε το 7%, ενώ το Ευρωκοινοβούλιο το 15%. Μιλάμε για ένα μεγάλο νούμερο και πρόκειται για μια αθροιστική πολιτική που θα στηρίξει 3 νέες ποιοτικές κατηγορίες προϊόντων νησιωτικής γεωργίας, ορεινής γεωργίας και παραδοσιακής γεωργίας μετά τα ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης), ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) και βιολογικά προϊόντα. 
- Νέοι αγρότες:
το κριτήριο είναι καθαρά ηλικιακό και αφορά νέους ως 35-40 ετών. Μόνο το 6% των γεωργών της Ευρώπης είναι κάτω των 35 ετών. Γενικά, θα δοθούν 2% από των πρώτο πυλώνα των άμεσων ενισχύσεων στους νέους αγρότες. Ενισχύονται οι νέοι αγρότες στο ξεκίνημά τους με λεφτά χωρίς εγγυητική επιστολή. Απλουστεύεται η διαδικασία στήριξης των νέων αγροτών. Ο νέος αγρότης διακρίνεται από τον νεοεισερχόμενο στη γεωργία. Θα γίνει προσπάθεια για στήριξη της απασχόλησης μέσω της γεωργίας για να μειωθεί η ανεργία.
- Ενεργός αγρότης:
Κάθε κράτος μέλος θα ορίσει μόνο του ποιον θεωρεί ενεργό αγρότη ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους μέλους.
- Περιβαλλοντική διάσταση της ΚΑΠ:
Θεσπίζονται κανόνες αειφόρου γεωργίας για να μην κατασπαταλούνται οι πόροι και να υπάρχει πρόνοια και για τις μελλοντικές γενιές. Με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία το 30% της ενίσχυσης θα αφορά περιβαλλοντικά μέτρα
• Αμειψισπορά: εναλλαγή στις καλλιέργειες για αποφυγή μονοκαλλιεργειών. Πάνω από 100 στρέμματα υπάρχει η υποχρέωση για εναλλαγή καλλιεργειών. Άρα η πλειονότητα των Ελλήνων παραγωγών δεν επηρεάζεται.
• Ακαλλιέργητο περιθώριο (Πρασίνισμα): Η πρόταση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας είναι το ακαλλιέργητο περιθώριο να αφορά το 5%, ενώ η Κομισιόν είχε ζητήσει το 7%. Στόχος είναι να αφήνουμε περιθώριο στην άγρια φύση να αναπτυχθεί. Για την Ελλάδα ζητήθηκε κατά τη διαπραγμάτευση να εξαιρεθούν οι ελαιώνες, οι οπωρώνες, τα ψυχανθή, τα αρωματικά φυτά (γενικά οι μακροχρόνιες καλλιέργειες) από το ακαλλιέργητο περιθώριο. Υποχρέωση για το πρασίνισμα θα έχουν οι καλλιεργητές με έκταση μεγαλύτερη των 150 στεμμάτων. Με άλλα λόγια περίπου κάτω από το 5% των Ελλήνων αγροτών θα πρέπει να λάβει μέτρα πρασινίσματος. 
• Συντήρηση βοσκοτόπων: Αλλάζει ο ορισμός των βοσκοτόπων για να συμπεριλάβει και τις φρυγανώδεις και ξυλώδεις πλαγιές της Ελλάδας. Στη χώρα μας γύρω στα 29 εκατ. στρέμματα είναι βοσκότοποι και η καλλιεργούμενη έκταση γύρω στα 25 εκατ. στρέμματα. Το ότι διευρύνεται ο ορισμός των βοσκοτόπων σημαίνει δυνητικά ότι μπορεί να στηριχτεί η κτηνοτροφία της χώρας μας. Αναμένεται να εξοικονομηθεί κονδύλι άνω των 4 δισ. ευρώ, το οποίο θα κατευθυνθεί για τη στήριξη κυρίως της ορεινής κτηνοτροφίας.
- Ποσοστώσεις για τη ζάχαρη θα παραταθούν μέχρι το 2017. Ενώ για τις ποσοστώσεις στο αγελαδινό γάλα δεν έχει υπάρξει ακόμα οριστική απόφαση.
Απλοποίηση διαδικασίας ενεργοποίησης δικαιωμάτων
Έμπειροι αναλυτές εκτιμούν ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο για τον υπολογισμό των άμεσων ενισχύσεων και ειδικά η απλοποίηση της διαδικασίας ενεργοποίησης των δικαιωμάτων (άμεσα και με μόνο στοιχείο τη δήλωση της καλλιέργειας ή της εκτροφής) παρέχει τη δυνατότητα σε όποιον μπορεί και θέλει να δραστηριοποιηθεί στο χώρο, να ασχοληθεί ενεργά με τον τομέα της αγροτικής παραγωγής.
Είναι προφανές ότι μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία οι σημερινοί κάτοχοι βιώσιμων αγροτικών εκμεταλλεύσεων διατηρούν το προβάδισμά τους, ωστόσο οι «πόρτες» του ανταγωνισμού είναι ανοικτές και σε νέους «επιτηδευματίες», όχι αναγκαστικά κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, που θα θελήσουν να αναπτύξουν δραστηριότητα στο χώρο.
Χώρος για μεγάλα εταιρικά σχήματα
Αυτό βέβαια σημαίνει ότι, εκτός από τους νέους ή και μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους των χωριών και των πόλεων που θα επιλέξουν ως πεδίο δράσης τον τομέα της αγροτικής παραγωγής, χώρος για ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας δημιουργείται και για μεγάλα εταιρικά σχήματα ή κεφαλαιούχους που θα θελήσουν να επενδύσουν σε αξιοποίηση της αγροτικής γης και σε παραγωγή αγροτικών προϊόντων.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως αν οι κάτοχοι μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων (για τα ελληνικά πάντοτε δεδομένα) κινδυνεύουν από τη συγκέντρωση της αγροτικής γης σε λιγότερα χέρια ισχυρών επαγγελματιών του χώρου, οι τελευταίοι κινδυνεύουν από την είσοδο στον τομέα της αγροτικής δραστηριότητας μεγάλων επενδυτικών funds, τα οποία καλοβλέπουν τις χαμηλές αξίες της αγροτικής γης στην Ελλάδα αλλά και τις δυνατότητες που υπάρχουν για την ανάπτυξη της αγροτικής δραστηριότητας, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένους τομείς όπως τα κηπευτικά, το κρασί, η φέτα και το ελαιόλαδο.
Το νέο πλαίσιο 2015-2021
Η εφαρμογή της αναθεωρημένης ΚΑΠ κινείται με ένα χρόνο καθυστέρηση και, αντί για την περίοδο 2014-2020, καλύπτει την περίοδο 2015-2021
Μείον 10-15%

Η ισχύς των ιστορικών δικαιωμάτων παρατείνεται κατά ένα χρόνο (2014), χρονιά κατά την οποία ωστόσο οι υφιστάμενες ενισχύσεις θα υποστούν μια οριζόντια περικοπή της τάξεως του 10-15% προσαρμοζόμενες στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε.
1η Ιανουαρίου 2015
Η μετάβαση στο νέο καθεστώς ενισχύσεων θα είναι ολοκληρωτική και όχι μεταβατική, επομένως οι νέες ρυθμίσεις θα ισχύσουν στο σύνολό τους από την 1η Ιανουαρίου του 2015.
38,5 & 23,7 ευρώ
Με βάση το μοντέλο της περιφεριφερειοποίησης θα ισχύσουν δύο κατηγορίες δικαιωμάτων, τα στρεμματικά για τους γεωργούς στα 38,5 ευρώ και τα εκτατικά για τους κτηνοτρόφους στα 23,7 ευρώ.