Διατροφικές αλήθειες και ψέματα

Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη σοκολάτα, τον καφέ, τα αυγά και το κόκκινο κρέας

Τα καλά μαντάτα μαθεύτηκαν σε χρόνο ρεκόρ: η σοκολάτα μάς βοηθά να αδυνατίσουμε. Και όσοι ενημερωθήκαμε, απενοχοποιήσαμε το μικρό μας πάθος. Παρόμοιες έρευνες για όλα τα τρόφιμα, αλλά και τις πρώτες ύλες, δημοσιοποιούνται μαζικά προκαλώντας συχνά
σύγχυση στο κοινό, καθώς τα πορίσματά τους είναι αντιφατικά. «Θα ήταν προτιμότερο μεμονωμένες έρευνες να δημοσιεύονται κατ' αρχάς σε επιστημονικά περιοδικά και να αξιολογούνται από ανθρώπους του χώρου, προτού περάσουν στα ΜΜΕ», σχολιάζει ο δρ Γεώργιος Πανοτόπουλος, παθολόγος- διατροφολόγος. «Συχνά το δείγμα είναι πολύ μικρό ή προέρχεται από ειδικές ομάδες πληθυσμού, που δεν αντιπροσωπεύουν τον μέσο όρο».
Η σοκολάτα δικαίως θεωρείται πειρασμός. «Πρόκειται για έναν συνδυασμό λίπους και ζάχαρης με εξαιρετική γεύση», αναφέρει ο κ. Πανοτόπουλος. Τρώγοντας 100 γραμμάρια σοκολάτας προσλαμβάνουμε περίπου 600 θερμίδες. Οι διαφορές, δε, μεταξύ «σοκολάτας υγείας» και «σοκολάτας γάλακτος» δεν αφορούν τη θερμιδική τους αξία, αλλά τη σύστασή τους.
«Η μαύρη σοκολάτα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί υποχρεωτικά πιο υγιεινή, καθώς περιέχει μεν μεγαλύτερη ποσότητα κακαοβούτυρου και κατ' επέκταση περισσότερα αντιοξειδωτικά, αλλά και περισσότερο λίπος», διευκρινίζει ο γιατρός, «αντίθετα, στις σοκολάτες γάλακτος εμπλουτίζεται με γάλα, δηλαδή περισσότερη πρωτεΐνη και λιγότερο κακαοβούτυρο, εξ ου και η χαμηλότερη τιμή». Τον εμπορικό όρο «σοκολάτα υγείας» κρίνει ο κ. Πανοτόπουλος παραπλανητικό, «στα αγγλικά αυτή η σοκολάτα έχει τον χαρακτηρισμό «μαύρη» ή «πικρή»». Στη βελτίωση της διάθεσης φαίνεται ότι η σοκολάτα μπορεί να συμβάλει χάρη στο μαγνήσιο και στην αύξηση της σεροτονίνης στο σώμα μας, ωστόσο σε πολύ μικρό ποσοστό ώστε να το επικαλούμαστε ως δικαιολογία...
Καθημερινή και αγαπημένη συνήθεια, ο καφές γίνεται συχνά αντικείμενο ερευνών. Η καφεΐνη προσφέρει αποδεδειγμένα ενέργεια, «ωστόσο ο καθένας έχει διαφορετικά όρια αντοχής στην καφεΐνη, τα οποία πρέπει να σέβεται», υπενθυμίζει ο κ. Πανοτόπουλος. Επίσης, η ποσότητα καφέ που καταναλώνουμε μπορεί να εξελιχθεί σε «ρυθμιστή» της πείνας μας: έως δύο - τρία φλιτζάνια την ημέρα δύνανται να μας περιορίσουν την όρεξη, ενώ όταν υπερβαίνουμε αυτό το όριο μπορεί να έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή μικροϋπογλυκαιμίες που προάγουν το αίσθημα της πείνας.
Το αυγό, σήμα κατατεθέν της Πασχαλιάς, διχάζει συχνά τους ειδικούς. «Αληθεύει ότι ο κρόκος του αυγού έχει πολλή χοληστερίνη», λέει στην «Κ» ο κ. Πανοτόπουλος, «ωστόσο το αυγό περιέχει ταυτόχρονα και πολλές άλλες ευεργετικές ουσίες, συνεπώς ο τελικός απολογισμός από την πρόσληψή τους από τον οργανισμό είναι μάλλον θετικός». Ο ίδιος θεωρεί ότι από δύο έως τέσσερα αυγά εβδομαδιαίως μπορεί να τρώει όποιος έχει υψηλή χοληστερίνη, ενώ όσοι δεν έχουν μπορούν να φτάσουν μέχρι τα επτά αυγά. Εξίσου ευεργετικές ιδιότητες έχει και το «δαιμονοποιημένο» κόκκινο κρέας. «Eίναι βασική πηγή πρωτεΐνης, σιδήρου και Β12», επισημαίνει ο κ. Πανοτόπουλος. Τα «κακά», τα κορεσμένα ζωικά λιπαρά που πρέπει να αποφεύγουμε, περιέχονται στο κόκκινο κρέας, αλλά «η περιεκτικότητά τους ποικίλλει ανάλογα με το σημείο και το ζώο». Παραδοσιακά θεωρούμε άπαχο το μοσχαρίσιο κρέας, ο κ. Πανοτόπουλος μας προτρέπει να συμβουλευόμαστε τον κρεοπώλη μας, καθώς «υπάρχουν πολλά κομμάτια και στο χοιρινό που δεν έχουν λίπος». Οσοι δεν έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας, επιτρέπεται να τρώνε κρέας μία ή δύο φορές την εβδομάδα. «Αποφεύγουμε να τρώμε συχνότερα για λόγους πρόληψης», υπογραμμίζει ο κ. Πανοτόπουλος, «προς αποφυγή εμφάνισης καρδιοπάθειας ή κάποιων μορφών καρκίνου στο μέλλον».
Δικαιολογίες για όσπρια
«Παρά τη μεγάλη ποικιλία σε λαχανικά, φρούτα και όσπρια, που μας προσφέρει η ελληνική γη, εξακολουθούμε να μην τα τρώμε με την ενδεδειγμένη συχνότητα», σχολιάζει ο γιατρός. Οι δικαιολογίες που επικαλούμαστε είναι πολλές. «Αλλοι δηλώνουν ότι τους φουσκώνουν, άλλοι ότι ανησυχούν για υπολείμματα φυτοφαρμάκων ή ότι δεν έχουν χρόνο να τα καθαρίσουν», περιγράφει ο γιατρός? «λύσεις υπάρχουν όμως, καθώς είναι απαραίτητα για μια ισορροπημένη διατροφή».
Πίνετε κρασί ή μπίρα; «Δείτε» το προφίλ σας...
Δεν χρειάζεται να στερηθείτε τη βραδινή σας έξοδο ή τα γεύματα με φίλους φοβούμενοι τις επιπτώσεις του αλκοόλ στην υγεία και τη σιλουέτα σας. Χάρη στις επιστημονικές γνωματεύσεις, ο καθένας μπορεί να επιλέγει βάσει της φυσικής του κατάστασης το είδος και την ποσότητα που μπορεί να καταναλώσει.
Το κρασί έχει αποδεδειγμένα αντιοξειδωτικές ιδιότητες που συμβάλλουν στη καλή λειτουργία της καρδιάς και στο κυκλοφορικό. Βάσει μελετών ένα ποτήρι κόκκινο κρασί την ημέρα «θωρακίζει» την καρδιά, ωστόσο αυτό δεν μπορεί να συνιστάται άκριτα. «Το προτείνουμε σε άτομα που έχουν λογικό βάρος, ασκούνται και δεν έχουν αυξημένα τριγλυκερίδια» επισημαίνει ο κ. Πανοτόπουλος.
Οσοι επιλέγουν να πιουν το κρασί έχει αποδειχθεί ότι έχουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής: πίνουν σε παρέα, έχοντας καλή διάθεση, μικρές ποσότητες και τρώγοντας συχνά ένα ποιοτικό γεύμα. Το προφίλ τους συνάδει περισσότερο με τα μεσογειακά δεδομένα, που θέλουν την οικογένεια ή τη συντροφιά να τρώει μαζί συνοδεία ενός καλού κρασιού.
Στον αντίποδα του εν λόγω πότη βρίσκεται εκείνος που πίνει ουίσκι ή άλλα ποτά: είναι μοναχικός, πίνει μεγαλύτερες ποσότητες και επιλέγει φαγητό πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά. Αναλογιστείτε, επομένως, ποια περιγραφή σας ταιριάζει και ποια συνήθειά σας πρέπει να τροποποιήσετε.
Λευκό ή κόκκινο;
Λευκό όμως ή κόκκινο κρασί; Ως προς τη θερμιδική αξία «υπάρχει πολύ μικρή διαφορά μεταξύ λευκού και κόκκινου κρασιού» διευκρινίζει ο κ. Πανοτόπουλος.
Ενα ποτηράκι κρασί μας «χρεώνει» 120 με 130 θερμίδες και όπως όλα τα αλκοολούχα μοιραία μας παχαίνει αυξάνοντας το ποσοστό τριγλυκεριδίων στον οργανισμό και την αρτηριακή πίεση. Η δε κατάχρηση αλκοόλ επηρεάζει τη λειτουργία του συκωτιού και συνδέεται με ορισμένες μορφές καρκίνου. Η μπίρα από την άλλη μας «προσθέτει» 150 θερμίδες ανά συσκευασία των 330 ml.
Η «μπιροκοιλιά» ωστόσο, ως συνέπεια της κατανάλωσης μπίρας αποδεικνύεται μύθος. «Η συσσώρευση λίπους στο σημείο της κοιλιάς εξαρτάται από τα γονίδιά μας και σειρά άλλων παραγόντων», τονίζει ο κ. Πανοτόπουλος. Ποτό, όμως, χωρίς ξηρό καρπό δεν έχει νοστιμιά... Εσχάτως, έχουν εξυμνηθεί οι ιδιότητές τους και πολλοί διατροφολόγοι τα έχουν εισαγάγει σε δίαιτες. «Πρόκειται για μια πολύ υγιεινή τροφή που περιέχει καλά λιπαρά, Ω3 και μαγνήσιο, αλλά όπως ακριβώς και το ελαιόλαδο ή η σοκολάτα, είναι παράλληλα και παχυντική» σημειώνει ο κ. Πανοτόπουλος.
Οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε είναι πολλές και η επιλογή ανάλατων ξηρών καρπών δεν αποτελεί «συγχωροχάρτι», αλλά εναλλακτική για όσους έχουν αρτηριακή πίεση ή καρδιακή ανεπάρκεια.